vrijdag 29 maart 2013

Theorie achter stormstrips


Naar aanleiding van een discussie bij een blog over de harde wind de laatste tijd, vroeg Brandweer zich af of de positieve effecten van een stormstrip te verklaren zijn. Bij deze een poging.

Allereerst:

1- Dit is geen volledige aerodynamische theorie. Ik probeer twee richtingen aan te geven waarin het probleem van de stormstrip kan worden opgelost: via vector-analyse van de krachten op de velomobiel en via drukverschillen. Ik probeer expres weg te blijven bij allerlei formules.

2- Ik ben geen specialist in aerodynamica. Als er iemand wetenschappelijk onderlegde feedback heeft dan is hij/zij van harte welkom. Aerodynamica is een verradelijk vakgebied. Zo verwijs ik graag naar de Wiki site waarin lift van een vleugel wordt uitgelegd: http://en.wikipedia.org/wiki/Lift_(force). Dan blijkt uit het flow-filmpje dat luchtpakketjes boven de vleugel zoveel sneller gaan dan eronder dat ze veel eerder van de achterzijde afvloeien dan de pakketjes onder de vleugel, ook al hebben ze een langere weg af te leggen. Populair-wetenschappelijke uitleg beweert vaak dat de pakketjes tegelijk van de vleugel af moeten vloeien. Onzin natuurlijk, maar dat is gemakkelijk gezegd achteraf.

3- Voor de driedubbelovergehaalde landrotten onder de lezers:
Loef = de kant waar de wind vandaan komt
Lij = de kant waar de wind naartoe gaat.


Bij harde zijwind treden er drie problemen op, zie figuur 1, valwind:
1- De velomobiel wordt opzij gedrukt en raakt zo uit koers: rode pijl.
2- Als er teveel wind onder de velomobiel komt, bijv. bij valwind rond een gebouw, dan wordt ze omver gekiept bij de loefzijde: grijze draaiende pijl.
3- Als loef eenmaal een stuk omgekomen is, kan de hele fiets opgetild worden en wegwaaien: zwarte pijl.

Even een spektakel tekeningetje gemaakt om nog maar eens te waarschuwen voor valwinden bij hoge gebouwen. Op een gegeven moment helpt ook een stormstrip niet meer.



Rechtsboven in figuur 2A heb ik een paar maten opgegeven. De hoogte van de body van Magic Bullet is bij de voorwielen 64cm. Een stormstrip schat ik op een hoogte van ~4mm. De hoogte van de body neemt dus maar 0.6% toe, verwaarloosbaar. Dit is belangrijk verderop in het betoog. Verder heb ik de body van een velomobiel in de figuren vereenvoudigd tot een cirkel. De onderzijde van een velomobiel is echter vlak. Door deze vorm wordt een velomobiel minder makkelijk opgetild door de wind dan de tekeningen suggereren.

In figuur 2A is meer te zien. Als een velomobiel aan zijwind onderhevig is, dan wordt de wind door de velomobiel gesplitst in een stroom onder de fiets door en 1 eroverheen. Met andere woorden, een deel van de lucht wordt omlaag geduwd en een ander deel omhoog. In het geval van een stormstrip krijgt de omhoog gesplitste wind nog een extra zet omhoog van de stormstrip.

In figuur 2B kijken we naar de krachten die deze luchtstromen veroorzaken. De body duwt tegen de wind, rode stippelpijltjes. Actie is reactie, dus de wind duwt even hard tegen de body. Zonder stormstrip levert dat hoofdzakelijk een zijwaartse kracht op. De neerwaartse en opwaartse krachten heffen elkaar immers grotendeels op. In het geval van de stormstrip zal deze zijwaartse kracht hooguit 0.6% toenemen, verwaarloosbaar, zie boven. Een veel groter verticaal effect treedt op omdat de wind daar vooral opgetild wordt en de velomobiel dus naar beneden geduwd wordt. Meer druk op de wielen levert direct een hogere koersstabiliteit op.

Figuur 2C laat bovendien zien dat er met een stormstrip meer kracht nodig is om de wielen op te wippen.

Figuur 2 is eigenlijk een half verhaal. We kijken immers alleen naar wat er gebeurt aan loef. Door naar drukverschillen te kijken, kan ik aangeven wat er aan lij gebeurt.



In figuur 3A is te zien dat er aan loef overdruk heerst en aan lij onderdruk. Een stormstrip brengt een scherpere scheiding aan, waardoor er overdruk bovenop de body ontstaat aan loef en onderdruk aan lij, bovenop de body.

Bovendien blijkt dat er een groter oppervlak aan loef ontstaat met overdruk en aan lij met onderdruk. Er valt te argumenteren dat de totale kracht aan lij ongeveer gelijk blijft. De zijwaartse kracht neemt dan af. Immers, een deel van de kracht wordt opwaarts gericht. Nu geldt bovendien P=F/A, ofwel druk is kracht per oppervlak. Omdat het oppervlak toeneemt maar de kracht gelijk blijft, neemt de druk af.  Theoretisch maakt het niet uit, de totale kracht blijft immers gelijk, maar praktisch betekent dit misschien toch iets rustiger rijgedrag.

Nu blijkt in figuur 3B dat de downforce vooral aan loef zit, waar je hem ook wilt hebben. Aan lij zal wellicht wat upforce zijn. De stormstrip zorgt dus voor een draaiing waarbij de loef omlaag gedrukt wordt, net als hangen aan de hoge loefzijde van een zeilbootje. Hierdoor beperkt de stormstrip de kracht van de wind waarbij de loefzijde juist omhoog gedraaid wordt, figuur 3C.


Discussie
Metingen en aerodynamische experts kunnen deze ideeen wellicht verder onderbouwen of ontkrachten. Een compleet alternatieve benadering kan zijn dat de stormstrip er voor zorgt dat de velomobiel makkelijker door de wind 'snijdt'. In plaats van dwars over de fiets heen te gaan, zou de wind dan meer naar achteren wegvloeien. Vooral bij aandewindse koersen ten opzichte van de schijnbare wind kan ik me daar wat bij voorstellen. Dat zou betekenen dat de stormstrip vooral werkt als je hard fietst...Zonder harde data of theorie durf ik geen oordeel te vellen over dit idee.


Conclusie
De stormstrip zorgt voor een hogere wieldruk aan loef en daardoor voor meer koersstabiliteit. Aan lij vermindert de zijwaartse kracht wellicht enigszins, ook meer stabiliteit. Een deel van de windkracht wordt immers gebruikt voor upforce aan lij.
Dit geheel resulteert in minder snel 'pootje lichten' van het loefwiel, de eerste fase van omslaan en/of wegwaaien.'




zondag 24 maart 2013

BIS, FIS en RIS

Alle onderstaande plaatjes, en de RIS op mijn vorige post mag je van mij op je velomobiel plakken, als je het me even laat weten, haha. Eventuele andere copyrights zijn voor eigen risico.

Op verzoek, het sticker-ontwerp voor MIS (Moped Inhaal Syndroom), streepje zetten als je een serieus doorrijdende brommer inhaalt. In tegenstelling tot wielrenners, geldt een fly-by buiten de bebouwde kom (40km/h) of op de hoofdrijbaan (45km/h) ook als MIS vind ik:

In mijn geval: geen streepjes, ik ben volkomen kansloos in het land van Oerend Hard, waar bovenstaande snelheidsbeperkingen niet schijnen te bestaan voor brommers.

Bronvermelding:

Moped
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Moped_aus_Zusatzzeichen_1046-11.svg

Smiley
Marjelleblogt.worldpress.com

De brommer is het Duitse verkeerssymbool, schijnt openbaar te zijn. De smileys kan ik alleen vinden op andere blogs. Geen idee waar het oorspronkelijk vandaan komt, maar voor zover ik weet zijn smileys vrij in gebruik.


En dan hierbij het FIS (File Inhaal Syndroom). Streepje zetten bij het inhalen van tenminste 50 auto's in de file. Sticker plakken bij voorkeur op de linkerzijde van je velomobiel.



In mijn geval zou ik toch wel een stuk of vijf streepjes mogen zetten denk ik, zelfs hier in het rustige oosten, helaas.

Bronvermelding:
http://members.iinet.net.au/~felsche/Bernd/SENSE/D-Signs/

Dit is het Duitse verkeersbord voor mogelijke filevorming.


Op mijn vorige post heb ik nog even de bronnen vermeld bij de RIS. Volgens mij is ook daar alles copyright vrij, maar gebruik is uiteraard op eigen risico.

woensdag 20 maart 2013

Gepasseerde wielrenner symbool: RIS

Naar aanleiding van mijn vorige post kon ik het niet laten...

 
...maar dit is mijn voorstel voor elke wielrenner/mountainbiker die een serieuze poging heeft gedaan om je bij te houden. Ik mag er twee plakken.
 
 
De vraag is, wat gaan de wielrenners (en waar?!) plakken als ze een keer een velomobilist klop hebben gegeven???
 
Naschrift. Als je citeert, moet je natuurlijk wel je bronnen vermelden:
 
Wielrennerlogo:
 
Uitgeputte smiley:
 
Voor zover ik kan overzien zijn beide symbolen vrij in gebruik. Als je daadwerkelijk de uitgeputte wielrenner op je velomobiel wilt plakken, dan ben je van harte welkom! Laat het me even weten.

maandag 18 maart 2013

Nieuw PR en linnentape onder mijn zitje

Ja, het begint saai te worden, maar met de oplopende temperaturen, een betere achterband, een riempje en een betere afstelling van het zitje wil er nog weleens een PR sneuvelen. Dit keer maar een klein stapje, van 34.73 km/h naar net niet 35km/h over 19 km: 34.96 km/h. Ik weet vrij zeker dat ik door de 35km/h heen kan komen. Ik moest vandaag een beetje omrijden door een tijdelijke wegversperring in verband met bouwwerkzaamheden.

Nadat ik het zitje naar achteren had gezet, bleek het ook iets omhoog te moeten. Het was een twijfelgeval. Bij Sinnerbikes adviseren ze minimaal een vinger tussen ketting en zitje. Dit was een dunnen pink. Incidenteel kwam dus toch de ketting er tegenaan en het linnentape dat ik voor de veiligheid op het zitje had geplakt begon te slijten. Dit record is gereden met het iets hogere zitje en ik denk dat het een weergave is van de voor mij net iets fijnere houding, maar laat ik dit eerst even een tijdje proberen, voordat ik definitieve conclusies trek.

Eigenlijk is dat linnen tape een wat apart verhaal waarover ik niet eerder heb geblogd. Ergens middenin de koude sneeuwdagen werd ik al velomobielerend opgeschrikt door steeds harder geratel. Met letterlijk frisse tegenzin klom ik uit Magic Bullet de ijzige kou in (no, Kevin, nothing like in Winnipeg, not even remotely). Bleek dat het zitje van de beugel afgeschoten was en dat de ketting langzaam door het zitje heen aan het zagen was....oeps....gelukkig zat er wat tape op, maar toch wat schade aan het zitje zelf. Thuis extra linnen tape erop geplakt., zodat ik een volgende keer weer op tijd gewaarschuwd zou worden. Dat heeft nu dus gewerkt en ik ga er een nieuw stukje opplakken. Waarschijnlijk zal het nieuwe stukje niet meer tegen de ketting komen omdat het zitje nu ver genoeg van de ketting af is (ruim een vinger dikte).

Terug naar de PR rit van vandaag. Een mooi moment was vlak voordat ik Delden binnen reed. Op de GPS zag ik dat ik misschien een nieuw PR kon rijden, maar ik zat al aardig stuk. Bij de kruising bij het Twickel kwam er een racefietser van rechts, ruim voor me, flitsend wit op een mooie fiets, maar een beetje typisch langzaam. We konden elkaar goed van te voren zien en in eerste instantie had ik niet door dat hij me opwachtte. Dat had hij ook niet hoeven doen...hihi. Ik hield wat extra in en ging er wat ruimer omheen omdat ik niet wist wat hij van plan was. Maar dat merkte ik snel toen ik naast hem was. Hij ging op volle kracht staand aanzetten en hij kroop naar me toe om in mijn (niet bestaande, haha) slipstream terecht te komen. Ik ook even aanzetten...het zal me toch niet gebeuren dat ik nu te moe ben, schoot er even door me heen...maar nee, bij 43km/h werd de racefietser al heel snel een heel klein stipje in de spiegel achter mij. Nog even doorzetten en met 38km/h het viaduct op, maar eigenlijk was het niet nodig want de arme kerel was nergens meer te bekennen. Met een grote glimlach reed ik Delden binnen. Ik zal wel nooit volwassen worden hoop ik.

vrijdag 15 maart 2013

Kleine frustraties

Er zijn een paar dingen die mij bezig houden door Magic Bullet en het bloggen over haar, maar waarbij het me niet lukt om goede voortgang en/of leuke posts te maken:
1- Ik was enthousiast begonnen met een vervolg op mijn significantie en relevantie serie. Helaas bleek het een gortdroog plaatjesloos boekwerk te worden ipv van 1-2 onderhoudende posts. Het geheel in een hoek gegooid met de verwachting dat ik later wel een verfrissend idee krijg waarmee ik het geheel kan inkorten. Nou, dat idee is dus nog niet gekomen.
2- De vierpuntsgordel. Ook hier zit ik dagelijks te puzzelen wat de verstandigste manier is om de gordel te bevestigen. Telkens nieuwe inzichten, maar teveel, te vaag en te 3D om op te schrijven. Misschien moet ik wat gaan tekenen, maar het dreigt dezelfde kant op te gaan als met 1. Alleen moet ik op een gegeven moment echt wat met die gordel gaan doen, want zo kan het niet blijven zitten.
3- Er is redelijk wat informatie versnipperd over Internet over banden. Ik puzzel al een tijdje op hoe ik dat voor mijzelf en anderen inzichtelijk kan maken. Helaas heb ik geen ICT achtergrond, maar het zou mogelijk moeten zijn om die info geautomatiseerd bij elkaar te halen en samen te vatten. Alleen kan ik dat dus niet. Dat wordt dus heel veel handmatig zoek- en overtypwerk. Of gewoon het idee opgeven.
4- Video's op redelijke kwaliteit afspelen op Blogger via YouTube. Dit moet kunnen en is gewoon onwetendheid.
5- Ik zou graag een keuze menu op Blogger willen, in plaats van die suffe labels. Meer zoals een website dus.

Die vierpuntsgordel vind ik het belangrijkst, die video's zijn het makkelijkst te bereiken. Hopelijk heb ik nu de video gefixed (zie onder) en dan kan ik terug naar de gordel. Items 1,3 en 5 zullen moeten wachten. Tenzij iemand een briljante ingeving heeft.



Gelukt! Maar niet via Mijn YouTube, grrrr. Ik moet eerst de video op YouTube 'insluiten' en dan kan ik de ingesloten verwijzing kopieren in de HTML versie van de post. Niet erg gebruikersvriendelijk, maar het werkt tenminste. Tot slot, deze video is met anti-schokken bewerkt door YouTube. Geeft grappige bij-effecten als je erop let...



woensdag 13 maart 2013

Cold as ice - Contour ROAM2 Video

Was het vorige week nog 14oC, nu is het -7oC. Winter strikes back!

Met wat gepruts is het me hopelijk gelukt om de videokwaliteit te verbeteren van de filmpjes die ik op mijn blog zet. Ik hoop dat het goed afspeelt vanaf Blogger. Dit filmpje zou in elk geval een betere indicatie moeten geven van de kwaliteit van de Contour ROAM2 camera. Wel zal dit de laatste video zijn die ik met NCH VideoPad Editor maak, want de freeware versie blijkt opeens vol met bugs te zitten. Voor de geinteresseerden: oa vastlopen bij afspelen 'op de lijn' en het niet kunnen renderen van beeld tijdens afspelen op de lijn. Heel frustrerend als je probeert een filmpje te maken met een beetje timing erin.

Anyway, enjoy and play it loud again!

Cold as Ice - Foreigner - 
Rechtstreeks in Blogger geplakt. Zie volgende post voor de versie die via YouTube gaat. Nogal een verschil.

Nou mijn pogingen om hogere video kwaliteit op blogger te krijgen zijn hopeloos mislukt. Dan maar de youtube tip van Quezzzt proberen.

dinsdag 12 maart 2013

Foto's van Magic Bullet

Volgens mij heb ik nog geen behoorlijke foto's van Magic Bullet op mijn blog gezet. Bij deze. Vorige week woensdag was het zonnig en 14oC. Zo'n 20oC warmer dan nu. Ik had geen tijd om een stukje te rijden, dus de achtergrond is een beetje suf: een klimop die (terecht) nog nauwelijks geloofde dat het voorjaar was en de inspirerende stoeptegels van de tuin van onze tijdelijke woning.







zondag 10 maart 2013

Mijn eerste kwartaal als velonaut, forenzen met een velomobiel als vervoersmiddel

Geen post voor de doorgewinterde velomobilist, maar voor mensen die overwegen om te gaan velomobielen. Sinds begin december heb ik Magic Bullet, een Sinnerbikes Mango Sport demo exemplaar. Dit is mijn eerste velomobiel en ik gebruik hem voor woon-werk verkeer. Hieronder wil ik een samenvatting geven van mijn eerste ervaringen, gedurende dit eerste kwartaal (circa 1200 km).

In het kort: het is geweldig. Het overtreft mijn verwachtingen verre!

Wat zijn de voordelen ten opzichte van gewone fiets of auto?
1- Ik heb nog nooit zoveel plezier beleefd aan forenzen. Het rijgevoel is zoveel leuker dan op een gewone fiets, laat staan de auto.
2- Het is veel comfortabeler, je zit prinsheerlijk en je wordt niet nat. De zit-lighouding kan zich meten met de auto qua comfort. Het is ook 's winters lekker warm. Net als in de auto moet je eerst even opwarmen, maar daarna is het prima te doen. Ik heb nog geen zomerse ervaring.
3- Het gaat veel sneller dan met de gewone fiets. Zie lijstje hieronder:
Auto: 19km, 21min zonder files
Velomobiel: 19km, 33min (PR)
Fiets: 16.5km, 42min (PR)
4- Ik werk dagelijks aan mijn conditie. Dat is met gezin en drukke baan nog weleens een uitdaging, om het mild uit te drukken. Hierdoor voel ik me veel beter dan een half jaar geleden.
5- Ik belast het milieu veel minder dan met de auto.
6- Het is veel goedkoper dan de auto.
7- Ik heb er 2 hobbies bij: Magic Bullet en deze blog ;)

Zijn er ook nadelen? Natuurlijk. Perfectie bestaat niet.
1- Het duurt even voor je weg bent. Door de deels open ketting moet je, net als met een racefiets, minstens clips langs de broekpijpen doen, maar liever een fietsbroek aantrekken. Omkleden dus. Sjaal om, helm op, accu voor de lampen mee, Magic Bullet naar buiten rijden, spullen inladen, batterijen aansluiten, instappen, iphone GPS track starten, schuimkap bevestigen, voeten vastklikken, lampen aan en dan kunnen we een keer gaan rijden. Natuurlijk kan je weg met minder handelingen, maar dat gaat altijd wel ten koste van iets.
2- Met de gewone fiets moet het ook, maar met de auto niet: douchen op het werk. Kost weer 10 min. Iemand omschreef het als een mooie start van de werkdag. Dat klopt zeker, maar als je haast hebt is het toch lastig.
3- Je moet wel een beetje handig zijn. Onderhoud is toch iets meer dan aan een roestige stadsfiets of een auto. Het is zeker minder dan aan een racefiets, maar alles is wel lastig bereikbaar door de bak die er omheen zit. Ik ben 2 keer lek gereden. Naar mijn gevoel is dat een beetje pech. Was ik met mijn gewone fiets lek gereden dan was dat een veel groter probleem geweest. In Magic Bullet heb ik alle plakspulletjes en reserve binnen en buitenbanden klaar liggen. Door de enkele ophanging van de wielen is bandje wisselen zo gepiept. Op een gewone fiets kan je bijna niets meenemen en is banden wisselen lastig.
4- Je moet lak hebben aan wat andere mensen van je vinden. Je bent nogal een verschijning op de weg, en ook familie, buren, vrienden en collega's hebben er een mening over. Vaak positief, maar soms niet: nerdy, gevaar op de weg, geldsmijterij om maar even wat te noemen. Ik moet daar juist om lachen en ga met een lach de confrontatie aan. Duur? Een auto is duur. Zielig type? Ik vind mensen in een PC Hooft tractor zielig. Nerdy? Ja, klopt en daar ben ik trots op. Gevaar op de weg? Dat valt erg mee, ik pas mijn rijgedrag (als ik geen domme fouten maak) aan. Zo rijd ik niet meer door het centrum van Hengelo.

Ieder zijn keus, maar als je binnen 30km van je werk woont, van bewegen en buitenlucht houdt maar niet graag nat regent, stap dan eens in een velomobiel!

zaterdag 9 maart 2013

Nieuw PR

Vrijdagavond was het weer zover. Het kersverse PR van afgelopen maandag is alweer verbroken. Voor het eerst ben ik binnen 33 minuten thuis met 34.73 km/h gemiddeld over 19 km. Weer een top op de GPS boven de 50km/h, en inmiddels ben ik 10% sneller dan het PR uit februari. Tot slot was ik vrijdag voor het eerst ook op de heenweg gemiddeld sneller dan 30 km/h.

Inmiddels ga ik soms zo hard dat de lucht als een muur in mijn gezicht komt. Dat vind ik een heerlijk gevoel: zo weet je dat je leeft. Ik denk dat ik Magic Bullet daarom als cabrio blijf rijden. Voorlopig dus geen racekap voor mij. Op oneffenheden gaat het nu wel link worden, voor ik het weet stuitert Magic Bullet de weg af. Dit voorjaar een Risse demper bestellen bij Velomobielonderdelen.nl. Ik wil wel mooi weer hebben bij het installeren.

Schaamrood op mijn kaken ook: in al mijn enthousiasme ben ik nu voor de 2e keer op dezelfde kruising in Delden voor een auto langs geschoten. Oppassen voor mijn reputatie hier. En dat met mijn grote mond over veiligheid....alles begint met defensief rijden! Waarschijnlijk overzie ik de kruising minder goed dan ik denk in het donker doordat de spijlen van een hek de koplampen van de auto's afschermen. Geen excuus natuurlijk, het blijft even dom.

Vandaag heb ik de afstelling van het zitje 1-2 cm naar achteren verzet zodat ik mijn benen iets verder strek. Ik ben benieuwd hoe dat uitpakt.

vrijdag 8 maart 2013

4V: Vierpuntsgordel Voor Velomobiel Veiligheid (2)

Blijkbaar was de vorige blog te lang om een paar punten duidelijk te maken. Dus schrijf ik nog een tekst muur haha! Eigenlijk gaat het me vooral om het eerste kopje. Maar die andere twee vond ik te interessant...

Hoe te bevestigen?
Allereerst heb ik een tijdelijke bevestiging gemaakt, om uit te zoeken hoe de definitieve bevestiging moet worden.

Daarvoor heb ik feedback nodig en die hebben jullie al deels gegeven. Maar ik wil graag meer!

Quezzzt adviseert de handleidingen op velomobiel.nl te bekijken voor de schouderbevestiging. Ga ik doen. Ik denk nu nog aan het doorboren van de schuine alu balk onder/achter het zitje. Andere ideeen?

Verschillende mensen delen mijn zorg dat het carbon stoeltje uitscheurt bij de heupbevestiging. Nu is carbon heel sterk als de belasting maar wat verspreid wordt op het materiaal. Zelf denk ik daarom aan een hoekstripje bijv 2x2x15cm van roestvrijstaal of aluminium. Andere ideeen?

Inkorten van de gordels is een goed idee om verstrikken in de ketting te voorkomen en om gewicht te besparen, hoewel het meeste gewicht in de stalen onderdelen zit.



Werkt het veiligheids-concept?
Dan is er discussie of een gordel de veiligheid verhoogt. Ik ben overtuigd van wel, mits hij goed is bevestigd. De enige manier waarop dit werkelijk kan worden aangetoond is met botsproeven. Als je even nadenkt dan hoeft zo'n onderzoek relatief weinig geld te kosten (met een stuk of vier Questen kan je een eind komen denk ik). Dat wil zeggen, voor een particulier of klein (velomobielproduktie)bedrijf onbetaalbaar, maar voor een instituut als een universiteit zou het wel haalbaar moeten zijn. Ik denk vrij zeker te weten dat er praktijkbotsingen nodig zijn voordat er iets serieus gesimuleerd zou kunnen worden. Als de Universiteit Delft kan meedoen aan diverse recordpogingen met vergelijkbare vervoersmiddelen, dan is er misschien ook interesse in de veiligheid van, iets algemener, low-energy transportation. Is er een velomobilist werkzaam bij een Technische Universiteit die toevallig een groep kent die zich met iets dergelijks bezig houdt?

Het enige wat ik op dit moment kan inbrengen is de vergelijking met auto's.  Elke veertigplusser kan zich nog herinneren hoe kinderen zich vroeger krioelend over de achterbank begaven terwijl er rondgereden werd. Zo niet in ons gezin. Pa was huisarts en zag de gevolgen terug in zijn praktijk. Wij hadden dus gordels achterin, zelfs voordat autofabrikanten die aanboden. En ook voordat het nut van gordels achterin was aangetoond. Was dat alleen een verbetering van het veiligheidsgevoel? Was het toeval dat inmiddels het nut van gordels en kinderzitjes achterin uitgebreid is aangetoond voor alle modellen auto's? Nu zijn ze volledig ingeburgerd. Een vergelijkbare trend zie je bij het dragen van helmen bij skieen en race-fietsen. Ik denk dat het goed is om je gezonde verstand te gebruiken, ook voordat de wetenschap iets heeft aangetoond. Zeker als de investering niet meer is dan 55 euro en wat moertjes en boutjes.

Dan het probleem van te water raken. Dit is een specifiek Nederlands probleem waar ook auto-fabrikanten geen goede oplossing voor hebben. Ik moet er niet aan denken om met kinderen in de auto te water te raken. Met een velomobiel te water maak je zeker meer kans zonder gordel, mits je nog bij bewustzijn bent en inderdaad niet in paniek raakt. Toch raken auto's of fietsen zelden te water bij de ongelukken, ook in Nederland. Dan maar die gordel. Hoewel, sommige velomobilisten rollen met enige regelmaat van de dijk af...die moeten misschien maar geen vierpuntsgordel nemen ;).

Natuurlijk werkt een vierpuntsgordel niet bij alle ongelukken. Maar bij de minder zware ongelukken zal een deel van de energie via de gordel geabsorbeerd worden door de fiets. Ook zorgt de gordel er dan voor dat de rijder beschermt blijft door de bak omdat de rijder in de velomobiel blijft in plaats van er half uit hangt. Dat kan het verschil maken. Bij een zwaar ongeluk is het hoe dan ook ernstig letsel of dood.


Werkt de verbeterde overbrenging van krachten?
Vandaag vloog ik weer naar huis. Op veel stukken 10km/h harder dan vorige week. Alleen een hoveniersbedrijf met graafmachine heeft me vandaag van opnieuw een PR afgehouden door een paar minuten de weg te blokkeren. Voor de zekerheid de wind nog maar even gechecked: 1Bft ZO. Nauwelijks wind dus, en niet eens echt van achter. Natuurlijk, ik geef toe: andere achterband, hogere bandenspanning, schone ketting en hogere buitentemperatuur. Toch blijf ik erbij. Door de heupgordel blijf je beter op het zitje zitten. Stuiteren over klinkers, slecht asfalt of drempels? Het maakt allemaal niet meer uit. Je positie is gewoon altijd goed, bij elke trapbeweging.

Ook dit heb ik niet zelf verzonnen. Een collega wees me op een proefopstelling in het 'Science Center' NEMO te Amsterdam. Daarin kon/kan je kind roeien met of zonder gordel. Het blijkt dat je met gordel veel meer kracht kan overbrengen in de roeibeweging. Heel duidelijk meetbaar in die opstelling en blijkbaar bij (vrijwel) elk kind, anders werkt het niet op zo'n tentoonstelling. De opgegeven reden was simpelweg dat je meer een geheel bent met de machine en minder energie kwijtraakt met ongewenst schuiven op het zitje.

Als je wedstrijden rijdt en toch al honderden euro's uitgeeft aan racekappen, banden, strips en dat soort zaken, dan zou ik het wel weten...

woensdag 6 maart 2013

4V - Voor Veiligheid: Vierpuntsgordel in de Velomobiel

Voordat je een oordeel velt over de noodzaak van een gordel in een velomobiel, wil ik graag verwijzen naar het testen van de veiligheid van auto's. Daaruit blijkt dat de autogordel een zeer belangrijke rol speelt in de veiligheid. Nu zou je denken dat een auto veel harder rijdt dan een velomobiel en dat je daarom een gordel draagt. Ik wil je uit die illusie halen. Ongelukken met botssnelheden boven de 70km/h hebben veelal een dodelijke afloop voor de inzittenden van de auto, zelfs met gordel.

Het volgende kan je halen uit de web site van de Euro NCAP, de Europese organisatie belast met het testen van de veiligheid van auto's. Zijdelingse botsproeven worden uitgevoerd bij 50km/h. Paalbotsingen bij een luttele 29km/h. Dit zijn snelheden die zeker binnen het bereik van een velomobiel liggen. Ik nodig nu eenieder uit de volgende filmpjes op YouTube te bekijken. Let wel, door de slow motion heb je geen gevoel voor snelheid meer: zijdelings en paal zijn maar 50 en 29km/h...Zie botsproef Golf VI zijdelingse en paal botsing vanaf 0:35 in het filmpje. Of, specatulairder, Mercedes B-klasse vanaf 1:03.

Stel je nu eens voor wat er gebeurt tijdens een botsing met een velomobiel. Zonder gordel word je uit de fiets gelanceerd of sla je met je hoofd tegen weg, auto, paal of kap. Met gordel blijf je beter op je plek in de velomobiel en is de kans op ernstig letsel minder.

Al vanaf de aanschaf overweeg ik een gordel in Magic Bullet, vooral door bovenstaand. Maar daarnaast is er nog een voordeel. Als de heupen goed gefixeerd zijn op het zitje dan kan de trapbeweging met minder energieverlies worden overgebracht op de trapper. Deze energieverliezen ontstaan door het heen en weer bewegen van het lichaam in het zitje.

In eerste instantie wilde ik beginnen met een eenvoudige 2-puntsgordel, maar nadenkend over wat discussies oa op de blog van Wim Schermer, kwam ook ik tot de conclusie dat een 4-puntsgordel veel veiliger is omdat het bovenlichaam niet meer zo makkelijk het hoofd lanceert. Als ik dan in een auto-accesoires winkel een Magic Bullet rode vierpuntsgordel voor 55euro zie hangen dan is de beslissing snel genomen. Zeker als de verkoper aangeeft dat ik de gordel kan terugbrengen als hij niet past.

Thuis gekomen ga ik puzzelen met de 4-puntsgordel. Eigenlijk is het een 2-punts heupgordel (als in een vliegtuig), met twee extra gordels die van de heup over de schouder recht naar boven (links-links en rechts-rechts, dus niet gekruisd) lopen. Ik kom al snel tot de conclusie dat het heupgedeelte aan het zitje zelf vast moet. Het alu-scharnier zit te ver onder mijn benen. Als ik daar de gordel aan vast maak dan belemmert hij mijn benen bij het trappen. Het schouderdeel is te bevestigen aan het schuin naar achter oplopende deel van het frame, achter de stelpoot van het zitje. Dat lijkt me degelijker dan aan de stelpoot zelf.

Het is een zware, degelijke gordel: bijna 1.2kg en met 4x 12mm ogen voor bevestiging. Het gewicht is dus wel een kleine aanslag op mijn 27.5kg lichte Mango Sport. Ik besluit verder dat er geen 12mm gaten geboord zullen worden door het zitje of door het frame. Er zullen dus geen 12mm bouten gebruikt worden. Gewicht en sterkte zijn niet in verhouding met het carbon zitje en het alu-frame. 8mm roestvrij staal met brede ringen past beter en is nog steeds fors.

In eerste instantie wil ik zo min mogelijk gaten boren om de gordel uit te proberen. Als ik eenmaal weet hoe ik hem wil hebben dan kan ik eventueel meer gaten boren. Het schoudergedeelte kan ik tijdelijk achter het frame langs laten lopen en vast zetten met wat tie wraps om hem niet in de ketting te laten vallen als ik de gordel los maak. Voor het heupgedeelte moet ik meteen gaten boren in de zijkant van het zitje. In Magic Bullet gaan zitten en passen waar de gordel de meeste steun naar achteren aan de heupen geeft. Ik glij immers makkelijk onderuit, naar voren op het zitje. Hierdoor kom ik vrij hoog uit, boven de bocht van het zitje. Toch maar doen, want bijkomend voordeel is dat ik daar meer carbon heb om in te boren. Voorzichtig voorboren met 4mm en daarna uitboren met 8mm geeft nette gaten in het zitje. Ik bevestig het heupgedeelte met extra nylon ringen om het carbon zitje te beschermen. Roestvrij stalen borgmoeren moeten de boel vast zetten.

Bevestiging heupdeel. Binnenzijde-onder stoeltje. Let op de nylon ring onder de borgmoer om het zitje te beschermen.

Bevestiging heupdeel. Buitenzijde-bovenkant stoeltje. Ook hier weer een nylon ring ter bescherming.

Zitje omhoog. Helemaal rechts op de foto de 8mm bout met brede ring waarmee beide schouderdelen aan elkaar zijn bevestigd. De bout ligt half onder de balk waaraan hij vooralsnog bevestigd zal worden.

Zitje omlaag. Dit geeft een beeld hoe de gordel komt te zitten. Links op de foto de vier uiteinden die in de ketting terecht kunnen komen als de gordel niet wordt gebruikt.


Dit tijdelijke resultaat (zie foto's) kan ik meteen uitproberen. Hieronder mijn bevindingen.

Allereerst is het even wurmen om in de gordel te komen. Dit vereist wat handigheid, maar ik vind het geen probleem. Als ik de gordel niet om heb, is het wel link dat er nu vier losse uiteinden door de bak heen slingeren die mogelijk in de ketting terecht komen. Niet de gordel om doen is dus eigenlijk geen optie meer. Dit kan immers snel bestraft worden met een geblokkeerde ketting en een beschadigde gordel.

Nadat ik me heb vast geklikt kan ik de gordel aanhalen. Eerst het heupgedeelte en dan de schouders. Opeens kan ik geen kant meer op. Zelfs de schuimkap vast zetten of de iPhone bedienen wordt lastig. Ook wordt het heupdeel door het schouderdeel omhoog getrokken tot over mijn buik. Geen fijn gevoel. Mmmh, het schouderdeel moet maar iets losser. Dat voelt een stuk beter. Een testritje maakt dat ik tevreden ben. De volgende dag merk ik nog een nadeel. Het indrukken van het knopje bij het stoplicht voor fietsers is een stuk lastiger met een 4-puntsgordel; je kan natuurlijk niet meer half uit de velomobiel hangen om bij het knoppie te komen...nog een reden om het schouderdeel niet superstrak aan te halen. Dan nog moet je veel preciezer naar het knopje toe sturen.

De eerste forenzenrit met de gordel levert meteen een forse verbetering van mijn PR op. Het voelt goed, die gordel. Ik krijg het idee dat ik beter kan versnellen en beter de berg op kom, maar omdat de ketting is schoongemaakt, er een nieuwe achterband op zit en de bandendruk ook hoger is dan vorige week, kan ik niet zeggen welk deel voor rekening komt van de 4-puntsgordel.

Ik besluit dat ik de gordel houd, maar de tijdelijke bevestiging nog even blijf uitproberen voor ik de boel definitief vast zet. Zo denk ik dat het carbon zitje makkelijk uitscheurt bij een ongeluk. Dat wil ik dus eigenlijk verstevigen met roestvrijstalen of alu plaatjes. Ook ben ik nog niet zeker of de heupbevestiging misschien toch wat te hoog zit.

(Winter)achterbanden voor de Mango: Marathon GreenGuard

Afgelopen weekend heb ik de ketting, tandwielen en derailleurs schoongemaakt, een vierpuntsgordel geplaatst (waarover later meer) en eindelijk De Marathon GreenGuard als achterband getest in een uitroltest. Zie 4 eerdere posts over (winter)banden voor de Mango.

Smeren had ik al weleens gedaan maar het schoonmaken van de ketting werd echt een keer tijd. Ik vond hem al een beetje viezig toen ik Magic Bullet kocht, inmiddels 1200km geleden. Op advies van mijn race-fiets-gekke zwager uitsluitend een droge doek gebruikt. Schoonmaakmiddelen zouden ook de olie uit de schakels weghalen en dat wil je niet. Her en der kwamen wat zwarte klonten uit de wieltjes tevoorschijn. Die hadden er misschien eerder uit gemoeten. Daarna alles licht gesmeerd. Op weg naar het uitrolviaduct klonk het allemaal weer als een zonnetje.

Aldaar aangekomen was het bewolkt, een droog tot licht vochtig wegdek, 7-8 oC, 1020mBar en 2Bft N (in de rug). Slechts gedurende 1 kort moment kwam er tijdens de tests een waterig maarts zonnetje door, dat de metingen niet beinvloed kan hebben.

Vandaag test ik de volgende 20 inch achterbanden: ingereden Marathon Supreme (735km) en de nieuwe Marathon Greenguard ten opzichte van mijn referentieband, de oude Kojak draadband. Voor heb ik de Durano's op 8,5 bar, alle achterbanden zitten op 5 bar.

De Kojak referentie breekt dit keer alle records: 773m uitrollen en 28km/h max snelheid. Dit moet het gevolg van het schoongemaakte mechaniek zijn, mogelijk in combinatie met de zwakke rugwind. Temperatuur, luchtdruk en vochtigheid van het wegdek waren vergelijkbaar met eerdere testcondities. Gelukkig normeer ik ten opzichte van deze standaardband, anders viel er weinig te interpreteren.

Een en ander heeft tot gevolg dat de meetfout op de referentieband tussen de dagen iets toeneemt. Nog steeds een nette relatieve standaard deviatie (RSD) van 6% op de uitrolafstand en 4% op de maximale uitrolsnelheid tussen de dagen. Alle metingen binnen 1 dag hebben nog steeds een RSD van 0.7 - 1.5% voor zowel snelheid als afstand.

25mm Velg            
Achter Type Maat ETRTO (Inch) Biba Druk (bar) Afstand (%) Snelheid (%)
Kojak draad 35-406 (20x1.35) SV6 5 100% 100%
Kojak draad 35-406 (20x1.35) SV6 4 98% 99%
Kojak draad 35-406 (20x1.35) SV6 3 96% 98%
Marathon Supreme vouw 42-406 (20x1.60) SV7 5 90% 92%
Marathon Supreme ingereden vouw 42-406 (20x1.60) SV7 5 93% 96%
Marathon Greenguard draad 47-406 (20x1.75) SV7 5 99% 99%
Alle metingen tenminste 3x uitgevoerd. Alle waarden ~1% RSD. Let op: de Kojak is als draad en als vouwband beschikbaar. De Marathon in 20 inch als 47-406 en als 40-406. De keuze is reuze in 26inch. Resultaten laten zich niet zomaar vertalen naar andere maten. 

Ruim 700 km inrijden verbetert de prestaties van de 20 inch Marathon Supreme. Helaas is hij onder de beschreven testcondities nog steeds beduidend trager dan de oude Kojak, zelfs als die tot slechts 3bar is opgepompt. De Supreme is een dure, trage, luidruchtige, oncomfortabele band met als enige echte voordeel dat het een vouwband is, zodat hij makkelijk mee kan als reserveband. De grip is wel wat beter dan van de Kojak, maar niet bijzonder.

 
De Marathon GreenGuard is niet echt praktisch om mee te nemen als reserveband.
Een durano ligt erachter.

De Marathon GreenGuard is een grote draadband die niet erg geschikt is als reserveband om mee te nemen. De band legt iets lastiger om dan de Kojak, maar geeft geen echte problemen.

De gloednieuwe Marathon GreenGuard is niet significant trager dan de oude Kojak bij de gegeven condities.  Na inrijden zou de GreenGuard weleens sneller kunnen zijn...Ook de pendeltests van Wim Schermer laten maar een marginaal verschil zien tussen de GreenGuard en de Kojak met de 26 inch banden bij 5 bar, met de Kojak als iets tragere band. Andere voordelen van de GreenGuard ten opzichte van de Kojak zijn: betere antilekbescherming, langere levensduur (beiden volgens Schwalbe) en beter te rijden bij lage druk (Pendeltest Wim Schermer). De Kojak geeft wat meer comfort (Test Kees van de Fietsbond), maar ook de GreenGuard lijkt me tot nu toe een stuk comfortabeler dan de Supreme.

Waarom de GreenGuard gekozen als testband? Ik was op zoek naar een winterband als alternatief voor de gladde Kojak, waarmee ik dwars op de parkeerplaats heb gestaan. Na aanschaf van de Supreme blijkt de rolweerstand daar zwaar van tegen te vallen. Na aanschaf van de Green Guard blijkt weer uit de tests van Wim Schermer dat deze band verbazend slecht presteert qua grip onder winterse omstandigheden, helaas. Eigenlijk valt hij dus af als winterband. Dit is mijn lijstje met overige afvallers van winterbanden:

Vredestein Perfect Moiree - matige lekbestendigheid en ernstige problemen met omleggen
Schwalbe Big Apple - past mogelijk niet op een Mango Sport
Marathon Supreme - gekocht, redelijke grip (2x met achterwiel uitgebroken, 2x grip terug gekregen) maar hoge rolweerstand en slecht comfort.
Continental Top Contact Winter - uitstekende grip, maar beperkte antilekbescherming (misschien Michelin Protek als biba gebruiken?!), hoge rolweerstand, beschikbaarheid van 20 inch maat voor de Mango is mij onduidelijk.

Conclusie
Omdat de GreenGuard geen betere grip heeft dan de gladde Kojak in winterse condities (Wim Schermer), heb ik dit jaar geen bevredigende winterband gehad. Gelukkig is de winter voorbij en kan ik de GreenGuard nu als betrouwbare, vrij snelle 3-seizoenen band gebruiken. De Supreme is onbevredigend als band. Alleen als reserveband voldoet hij. Opgevouwen verdwijnt hij hops in het ruim.

Naschrift
De maandag na mijn bandentest verpulver ik op de GreenGuard mijn PR van 31.6km/h naar 34.2km/h gemiddeld over 19km, maar liefst 8% sneller. Ook klokt zelfs mijn GPS eindelijk eens een topsnelheid van meer dan 50km/h. De redenen zijn niet alleen de GreenGuard maar ook de schone ketting en de bandenspanning die eindelijk terug omhoog kon na al die gladheid. Tot slot kan ik met de vierpuntsgordel beter de mijn kracht op de fiets overbrengen.