woensdag 17 april 2013

Homeopathie: het werkt niet, maar het helpt wel

Titel citaat van oud-minister van Volksgezondheid Els Borst












This time a post in Dutch, because this is a very Dutch issue. In short, homeopathic producers are soon not allowed anymore to put the indication of the product on their label. I think this is a rightful decision, but the situation is more subtle than just that. A lobbyist action is started to save these products and below I make a short analysis of the issue.

A short note on the choice of language. I'm a bit struggling with posting in Dutch or English. I see that with every English post, my public becomes more international (highly appreciated!), but also that I'm loosing quite a few Dutch/Belgian velomobilists. Feed back on this is more than welcome. For now, I'm happy with a mix of both languages, maybe choosing isn't necessary at all. I'll just pick the language that fits the issue best.

Goed, over op het Nederlands dus.

Gistermorgen werd ik wakker met een mooi lobby-verhaal op de wekkerradio. Een handtekeningen-aktie: 'binnenkort verbiedt de overheid in Nederland om op de verpakking van homeopathische middelen aan te geven waar je het voor kan gebruiken'. Dit is een doodsteek voor deze produkten, en het is dus logisch dat de homeopathische industrie hiertegen in aktie komt.

Mooi om hun verhaal even te analyseren. Uiteindelijk ben ik farmaceutisch onderzoeker, dus dit is dicht bij mijn bed. En, om even een hele dunne link met velomobileren te maken, misschien smeer je wel arnica of zoiets als je spierpijn hebt. Het is volkomen waar wat de homeopathische lobbyisten zeggen, indicaties voor gebruik op de verpakking wordt binnenkort verboden door de overheid. Een goede lobbyist liegt niet. Maar, en hier komt de ware lobbyist te voorschijn, ze 'vergeten' er even bij te zeggen dat de overheid ze hiertoe dwingt omdat de homeopathische industrie 10 (tien) jaar lang heeft verzuimd danwel niet in staat is geweest om de werkzaamheid van deze middelen aan te tonen.

De regels zijn heel simpel. Als je zegt dat je produkt ergens voor werkt, dan moet je dat ook hebben aangetoond. Met deze maatregel worden de eisen voor homeopathische produkten eindelijk gelijk getrokken met die van alle andere produkten (niet alleen farmaceutische). Terechte maatregel dus. Of?

Er spelen een paar factoren een rol waarom het de homeopaten niet gelukt is om indicaties voor gebruik op de verpakking te houden:
1- Om werkzaamheid te kunnen aantonen, zijn klinische studies nodig. Die zijn ongelofelijk duur, enkele miljoenen euro's per produkt, en die kosten kunnen niet gedragen worden door een produkt dat voor een paar euro over de toonbank gaat. Het volume (in euro's) van de markt is simpelweg niet groot genoeg. De bedrijven zijn dus niet in staat om deze studies te doen en gaan mogelijk kapot aan deze nieuwe regels.
2- In de wetenschappelijke literatuur is uitgebreid aangetoond dat het homeopathische principe onjuist is (dit is wat anders dan dat alle homeopathische produkten niet werken, hier is nog weleens verwarring over, maar er zijn genoeg homeopathische produkten die wetenschappelijk gezien wellicht wel zouden kunnen werken, alleen dit is nooit aangetoond). Uit een hele berg wetenschappelijk onderzoek naar homeopathische produkten is maar een handvol produkten tevoorschijn gekomen, bijv calendula-zalf, die (wellicht) wel werken. Deze produkten mogen gewoon op hun label zetten waar het voor dient. Voor alle andere geldt dat het niet echt bemoedigend is om een paar miljoen uit te geven om nog maar weereens aan te tonen dat je eigen produkt NIET werkt...

Dikke pech dus voor de homeopaten en hun klandizie, maar een hoop mensen met een wetenschappelijke instelling juichen deze maatregelen van harte toe. Toch is het allemaal iets subtieler.

Een voorbeeld. Mijn goeie ouwe vader was huisarts. Toen hij de praktijk van zijn voorganger overnam was daar een patient (m/v) met een valiumverslaving. Zijn voorganger had de patient op valium gezet tegen slapeloosheid en dat was helemaal uit de hand gelopen. Zowel patient als de nieuwe arts waren daar niet helemaal gelukkig mee. In die tijd kon je nog een beetje aankloten met medicijnverpakkingen en pa kreeg een lumineus idee. Hij gaf de patient steeds lagere doseringen valium en presenteerde de nieuwe tabletten als een fantastisch nieuw produkt, slaapmiddel zonder bijwerkingen, waar hij langzaam de dosering van liet 'toenemen'. Uiteindelijk heeft de patient de rest van het leven prima geslapen op placebo tabletjes, zonder enige werkzame stof.

Pa was best een beetje wetenschapper. Maar aan het eind van zijn carriere gaf mijn vader toch aan dat hij homeopatisch arts zou zijn geworden, als hij alles over zou kunnnen doen! Het waarom voor deze keuze is subtiel samengevat in het citaat van Els Borst in de titel. Homeopathie verbieden sluit een hele serie goedkope en effectieve behandelingen uit, terwijl ze niet eens bijwerkingen hebben. Zonder homeopathie worden mensen nodeloos gemedicaliseerd. Dat is geen goede zaak, voor de patient niet en niet vanuit het oogpunt van de kosten in de gezondheidszorg, die toch al de pan uit rijzen.

Homeopathie is een religie, en daarom helpt het. Hoe sterk dit effect kan zijn, blijkt uit pijnbestrijdingsproeven, waarin je een flink deel van de mensen met ernstige pijn kan laten geloven dat ze hun pijn bestrijden door zichzelf morfine toe te dienen, terwijl ze in werkelijkheid niets toedienen. Post-operatieve toediening van opiaten (morfine-achtigen) is dan ook aan het afnemen en vaak wordt een dag na operatie al overgegaan op paracetamol. Op dezelfde manier kunnen mensen met acupunctuur operaties ondergaan. De theorie achter acupunctuur is feitelijke onzin, maar diezelfde theorie helpt ze mooi wel om in een bepaalde trance te komen. Ik zou het niet durven, maar ik zie wel de schoonheid van het concept. Tot slot, stapels medicijnen stranden op dit placebo-effect, omdat ze niet aantoonbaar beter zijn.

Hoe belangrijk religie voor mensen is, werd aangegeven in een interessant interview in NRC-Handelsblad met Frans de Waal, de beroemde 'chimpansee'-onderzoeker. Het interview zelf was niet perfect, maar goed, De Waal heeft in zijn onderzoek aan kunnen tonen dat chimpansees vrij uitgebreide rituelen hebben die erg belangrijk zijn voor de groep. 'De wetenschappelijke houding is als een jas die wij mensen naar believen aan en uit kunnen doen' aldus De Waal 'de behoefte aan religie en rituelen zit diep ingebakken in het gedrag van alle primaten, dus ook mensen.' Hij vond dat wetenschap ruimte moest blijven bieden aan religie.

Hoe ik het ook eens ben met De Waal's conclusies uit zijn onderzoek en met mijn vader voor zijn praktische oplossing, uiteindelijk vind ik het persoonlijk belangrijker dat mensen op de juiste manier voorgelicht dienen te worden en dat de overheid dit beschermt. Daarna mag ieder zijn keuze maken voor welk geloof dan ook en kan men homeopathische middelen op eigen kosten kopen - of niet. Ik doe dus niet mee aan de aktie.


Wat is homeopathie?
http://nl.wikipedia.org/wiki/Homeopathie Voordat je meedoet aan de aktie van de homeopaten, raad ik aan dit wiki-stuk helemaal te lezen, inclusief de kritiek op homeopathie.

19 opmerkingen:

  1. Hallo Magic,

    Interessante post ook deze keer weer!
    Je taalkeuze maakt mij niet zoveel uit, zolang het geen Chinees word. Nou zijn niet alle volgers meertalig zowel mondeling als schriftelijk, dus ik ben benieuwd naar de reacties hierop.

    Homeopathie lobby zou ik niet steunen, ik geloof daar niet in, en daar komen we meteen aan je stelling dat het meer een religie is dan een exacte wetenschap. Nou weet ik ook dat veel mensen er wel baat bij hebben, dus verbieden hoeft zeker niet, en het zou jammer zijn dat de branche de doodsteek zou krijgen door overheidsmaatregelen, hoe terecht ook genomen.
    Ik heb ook meegemaakt dat mensen door accupunctuur gestopt zijn met roken terwijl niets anders hielp. Of dat dan onzin is of niet, blijkbaar werkte dat dan ook op een soort van placebo effect. Ook m'n vrouw weet als verpleegster dat een placebo zeker niet onderschat moet worden, er hebben inderdaad al heel veel mensen prima geslapen op een vitaminetabletje!

    Groeten, Adri.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Beste Magic, er zijn sterke aanwijzingen dat de werkzaamheid van anti depressiva ook gebaseerd is op suggestie, lees irving kirsch the emperors new drugs. Ik denk dat de kracht van suggestie en ook dus van de placebo, een onderschat fenomeen is. Ik ben ervan overtuigd dat veel angst en depressie klachten veroorzaakt worden door deze zelfde kracht maar dan de "verkeerde" richting op, die de farmaceutische industrie en de homeopathie dan weer proberen op te lossen via de placebo pillen en poeders. gr monique

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste Monique (mag toch wel met hoofdletter?;-)),
    Idd. En wat zou het toch mooi zijn als we die 'religieuze kracht' op een rationele manier zouden kunnen trainen en gebruiken. Ook ik denk dat de mogelijkheden van de menselijke geest zwaar onderschat worden door de wetenschap. Ijsman Wim Hof http://www.innerfire.nl/ zit een beetje op dat pad, maar het is nog niet (helemaal) wetenschappelijk geaccepteerd om daar serieus onderzoek naar te doen.
    Maar nu de hamvraag: ben jij het eens met de maatregel van de overheid?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Niet eens met de overheid. Ik geloof wel in de kracht van wetenschap maar ook dat wetenschap goed gemanipuleerd kan worden (Stapel bv en de farmaceutische lobby), dus wetenschap is geen heilig huisje en heeft zn beperkingen. Tevens zijn er stoffen die nog niet onderzocht zijn terwijl het middel wel werkt. Ik denk dat een systeem van "zeer veel aanwijzingen dat het werk voor..., veel aanwijzingen dat het werkt voor..., een beetje aanwijzingen, tot (nog) geen aanwijzingen dat een stof werkzaam is voor...beter is dan helemaal niets op de verpakking.
    Innerfire reuze leuk: dit ook; http://www.scientias.nl/mens-kan-lichaamstemperatuur-door-meditatie-laten-stijgen/84064
    Groet mOnique :-) (ps gepromoveerd lang geleden)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Heilige huisjes zijn om tegen te schoppen, toch? Ik waardeer de subtiliteit in je idee, misschien is dat wel de oplossing. En eigenlijk is het een genuanceerde versie van de overheidsregel. Zou op alle produkten moeten worden toegepast: bijv slechte stofzuiger, 'er zijn een paar aanwijzingen dat hij werkt' ;-). Effe serieus, dit zou je dan ook moeten doen op farma produkten.

    Maar goed, als ik de gemiddelde mening op een gemiddeld forum lees over een willekeurig onderwerp, dan bekruipt me het gevoel dat een hoop mensen helemaal niet zitten wachten op nuances en liever alles zwart-wit zien :-(

    Had je trouwens een brommer, een fiets of een auto toen je studeerde & promoveerde? :-))

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Meer dan 50 % van de geneeskracht van reguliere geneeskunde is gebaseerd op placebo effect. De gewone (huis)dokter is 50 % placebo effect, een rol die als het een goede arts is altijd zal worden gebruikt.

    Daar heb je dus al geen homeopatische middelen of behandelaars voor nodig.

    Dan weer, placebo effect is het allerkrachtigste geneesmiddel wat bestaat omdat het je imuuunsysteem, hormoonwerking en alle lichaamsprocessen kan beinvloeden. Lichte virale of bateriele aandoeningen kunnen er veel sneller door genezen zijn en zelf levensbedreigende ziekten kunnen een ander verloop hebben. Iedereen weet van mensen die de dood hebben weten uit te stellen tot ze een dierbare nog konden spreken of zien....ZO krachtig kan het zijn.

    Homeopathie is gewoon een andere vorm van placebo effect. Kwakzalverij ( niet noodzakelijk hetzelfde als homeopathie ) is een vorm van placebo effect.

    Men lacht om de medicijnman die luid roepend en spingend met enge maskers geesten bezweert, maar het is placebo effect wat hij uitoefent. En jawel, het kan zeker enorm geneeskrachtig zijn, als zijn 'patient' maar heilig gelooft dat het werkt !!

    Daarom kun je een figuur als Jomanda ook niet nutteloos noemen. Het is een actrice, ze heeft echt geen speciale gaven. Maar als je gek genoeg bent om te gleoven dat ze dat wel heeft, kun je daar echt en medisch aantoonbaar baat van hebben.

    Daarom moet je ook niet teveel weten in deze wereld. Geluk is voor de dommen.

    Wat homepopatische middelen aangaat, regluliere medicijnen hebben bijna allemaal bijwerkingen. Soms erger dan de kwaal. Voor niet al te ernstige aandoeningen zou het beter zijn een middel te krijgen zonder bijwerkingen, ook al is het placebo effect de voornaamste reden van genezing.

    Dus ik ben er niet helemaal tegen. Waar ik wel tegen ben is dat oplichters hun zakken vullen met verkoop van peperdure wondermiddeltjes, ook al verkopen ze eigenlijk ook placebo effect.

    Onderzoek heeft uitgewezen dat degenen die het langst leven gemiddeld hoger opgeleid waren, wat vertaald moet worden in "zelf onderzoek deden in de hen beschikbare informatiebronnen en gerichte vragen stelden aan de arts"

    Niet vergeten dat de idioten die rare kruiden willen aansmeren of wonderlijke zen meditaties eraan voorbijgaan dat vroegah, waar ze hun methoden/leer vandaan halen, mensen gemiddeld maar 40 jaar oud werden....

















    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ha Quezzzt,
    Je antwoord 'Daarom moet je niet teveel weten in deze wereld' raakt aan het Joods/Christelijke geloof: 'niet eten van de boom der kennis van Goed en Kwaad' Genesis 2:5 en 'Wie het Koninkrijk Gods niet ontvangt als een kind, zal het voorzeker niet binnengaan' Marcus 10:13-16 (met dank aan Internet).
    Da's mij niet helemaal gelukt vrees ik. Ik snapte dat als kind al niet helemaal.
    Een toevallig verband in deze discussie??

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Nu ja ik geloof daadwerkelijk dat als je teveel (door)ziet en weet krankzinnigheid niet ver weg is.

    En men beweert toch ook dat de grens tussen genialiteit en krankzinnigheid flinterdun is...

    Het is ook onderdeel van meerdere religies dat als je de wereld (waarlijk) doorziet voor wat het is ( ze doelen waarschijnlijk op een toneel of decor ) en dit (stoffelijke/tijdelijke ) af kunt werpen je dan pas het pad ( naar God of de waarheid ) kunt vinden....tja...

    Het jammere is dat er geen persoon in leven is die echt kan vertellen hoe het zit....( al zijn er genoeg die het wel denken te kunnen ;-)))

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Die discussie zullen we maar niet opstarten, dat word een gebed zonder einde...................

    BeantwoordenVerwijderen
  10. pffff, Magic Bullet en Quezzzt, wat zijn jullie toch op alle (wetenschappelijke) markten thuis...... ik haak af.

    Wanneer gaan jullie het weer over velomobielen hebben, dat was veel leuker ?

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Hi Magic Bullet,
    I have to say your English is much better than the Google Translate that I use to read most Dutch blogs. I ride my Quest and it keeps me healthy. That's all I have to write on this subject.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. @ L@R3NZ, Je hebt gelijk, sorry ik ben ook net een klein kind, deze discussie is totaal ontspoord, maar wat vond ik het leuk :-)))
    @ Kevin, thanks I discovered that Google translate is really difficult to understand, that's why I started the Dutch cycling thing in English.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. ok, het is je vergeven... ik was al bang dat je je blog-naam zou gaan veranderen in Magic Bull-Shit :-))) (dat vind ik dan weer heel leuk)

      Verwijderen
  13. :-))) Maar, ik ga niet beloven dat er nooit meer Magic BullShit komt.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. mss een idee om een label Magic BullShit te maken te maken

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Wie weet! Met zo'n grote rode sticker erop:

    DISAPPROVED by L@r3nz

    Maar die mag je natuurlijk ook zelf op je scherm plakken ;-)

    He, is de discussie weer aan het ontsporen...lentekriebels zeker

    BeantwoordenVerwijderen
  16. HA-HA-HA !!! DISAPPROVED by L@r3nz !!

    Dwingt iemand je het te lezen dan ? Ik vind het wel verfrissend af en toe iets te lezen dat niet over afstandsrijden, koetjes, schaapjes en bomen, snelheid of velomobieltechniek gaat.

    De vm is onderdeel van mijn leven, niet het leven. Gelukkig.








    BeantwoordenVerwijderen
  17. :-)))
    Als jullie nog effe zo doorgaan dan krijg je me nog op CycleVision, niet voor de uursrace, maar wel voor de kroegpraat achteraf!
    Wat was het onderwerp van mijn post ook al weer? Waar ging mijn blog eigenlijk over? Alles lijkt verdwenen in een mist van virtuele alcohol. Heerlijk.

    BeantwoordenVerwijderen