De zin en onzin van testen: Relevantie

In de blog-wereld over velomobieleren zijn een paar mensen, waaronder ikzelf, die graag dingen testen en daar verhaaltjes over schrijven. Dit is altijd goed bedoeld, bijv om anderen te helpen met de aanschaf van producten en/of om beter inzicht te krijgen. Omdat ik een nogal nieuwsgierig typetje ben, vind ik het ook gewoon leuk. Daarbij heb ik als R&D-man wel last van wat beroepsdeformaties.

Omdat ik denk dat die beroepsdeformaties anderen misschien ook kunnen helpen met te bepalen waar we nou helemaal mee bezig zijn, heb ik deze post geschreven. Lastig, want ik wil geen jip-en-janneke-taal (een kleine ergernis van mij: nee meneer de politicus, ik ben niet te dom om jou te begrijpen, dus vertel nou maar gewoon waar het om gaat), maar het moet wel begrijpelijk blijven voor iemand die toevallig nooit van significantie heeft gehoord.

Eerst maar een paar definities:

Relevantie – de mate waarin een test iets vertelt over iets wat we willen weten van de werkelijkheid.

Significantie – de mate waarin (groepen van) testresultaten van elkaar verschillen. Alleen als het relevante testen zijn, vertelt dit iets over de mate waarin er in werkelijkheid verschillen zijn tussen dingen.

Validatie – Een serie proeven waarmee we erachter proberen te komen of een testopzet relevant is en of de test significante verschillen kan laten zien. Dit is simpelweg een kwestie van op een slimme manier heel veel testen uitvoeren waarvan je weet wat de uitkomst moet zijn.

 

Het verschil tussen test en werkelijkheid

Allereerst is er altijd een verschil tussen de werkelijkheid en een meting. Dit is wetenschapsfilosofie, maar het komt er op neer dat we nooit precies zullen weten wat de werkelijkheid is.

Sommige mensen denken daarom dat we eigenlijk niets weten van de werkelijkheid en dat alles relatief is. Die mensen raad ik aan om voortaan water in plaats van benzine te tanken in hun auto, dat is veel goedkoper en het maakt toch niet uit.

Ook al zullen we nooit helemaal achter de werkelijkheid komen, wel kunnen we proberen om met theoretische modellen en metingen er steeds meer achter te komen hoe het zit. Zo kunnen we de werkelijkheid steeds beter begrijpen. Mooi voorbeeld uit de natuurkunde: Newton bedacht de mechanica en gedurende 200 jaar hadden mensen het idee dat we de werkelijkheid volledig konden doorgronden. Toen kwam Einstein met de relativiteitstheorie en o.a. Schroedinger met de quantum mechanica. Nu zijn we nog steeds bezig om die theorieën beter te begrijpen ten opzichte van de werkelijkheid. Eigenlijk begrijpen we de werkelijkheid nu veel beter dan vroeger, maar het blijft verwarrend dat tijd geen tijd meer is en dat God blijkt te dobbelen (Einstein geloofde niet in de quantum mechanica, waarin toeval een grote rol speelt. ‘God dobbelt niet’ vond hij. Hij had ongelijk).

Relevantie: Meten wat je wilt Weten

Het verschil tussen test en werkelijkheid bepaalt de relevantie van een test. Hoe groter het verschil, hoe minder relevant de test. Dat heb ik geprobeerd duidelijk te maken in onderstaand plaatje en het voorbeeld van de zwangerschapstest.

Stel, je (of je vriendin/vrouw) doet een test om te kijken of je zwanger bent. De test-strip kleurt wel of niet blauw en kan daarmee aangeven positief (wel zwanger) of negatief (niet). Dat kan 4 situaties opleveren, zie plaatje. De test doet het goed (groen) en geeft wel (true positive) of niet (true negative) zwanger zoals je dat ook daadwerkelijk wel/niet bent. De test is dan relevant (je hebt er wat aan) en mogelijk ook valide (hij geeft telkens het juiste antwoord bij iedereen, al zou dat in dit ene geval nog toeval kunnen zijn geweest).

Maar de test kan natuurlijk ook mislukken (rood): vals negatief (je bent wel zwanger, maar de test kleurt niet aan) of vals positief (je bent niet zwanger, maar de test kleurt wel). De test is dan niet valide. Of dat komt omdat hij niet relevant is of niet significant kan makkelijker uitgelegd worden in een later voorbeeld.

Nu zijn er ook situaties waarbij het antwoord niet aan/uit is, maar een getal. Dat maakt een en ander wat ingewikkelder, maar een hoop bijft toch hetzelfde.

Dan krijgen we niet 2 groene en 2 rode vakjes, maar de diagonaal (grijs in de figuur), waar de test het hetzelfde getal geeft als de werkelijkheid: de Juiste Waarde. Nu geeft de test nooit precies de Juiste Waarde, en daarom moeten we een gebied afbakenen waarin we tevreden zijn met het resultaat (groen). Ook is er een gebied waarin we niet helemaal tevreden zijn, maar waarin de resultaten nog wel enigszins bruikbaar zijn (geel). De rode gebieden zijn valse resultaten; hier geeft de test resultaten die niet meer relevant zijn. De test zegt immers niets meer over de werkelijkheid.

Vaak is de wereld niet zo zwart-wit. Een test geeft vaak in een bepaald gebied zeer relevante resultaten, maar daarbuiten wordt hij volkomen waardeloos. Bijvoorbeeld de blauwe lijn is in het midden prima, maar aan de uiteinden slecht.

Ik kan niet benadrukken hoe belangrijk relevantie is. Mensen meten er vaak maar op los, gewoon omdat er gemeten kan worden. Maar wat vertelt het nu eigenlijk?! Anderen zijn er dan als de kippen bij om te wijzen op onderdelen van de test die op irrelevante resultaten duiden. Zij zien dan vaak het relevante gebied van de test over het hoofd. Zo ontstaat er dan een welles/nietes discussie waarin we geen stap verder komen. Hoe belangrijk relevantie is, wil ik graag laten zien met een voorbeeld uit farmaceutische ontwikkeling.

Op elk nieuw ontwikkeld medicijn dat de markt bereikt, sneuvelen 49 999 medicijnen tijdens de ontwikkeling omdat ze niet veilig zijn, niet werken, niet beter werken dan bestaande medicijnen of omdat het bedrijf er gewoon geen brood in ziet.

Stap	Testen in laboratorium	Testen in dieren	Testen in gezonde vrijwilligers	Testen in kleine groep patiënten	Testen in grote groep patiënten	Toegelaten op de markt
Aantal geteste medicijnen	50 000 45 000 vallen af	5 000 4 500 vallen af	500 450 vallen af	50 45 vallen af	5 4 vallen af	1

De relevantie van laboratiumtesten is dus heel slecht. 90% van de medicijnen wordt in dit vroege stadium afgekeurd (daar moeten dus ook goede medicijnen tussen zitten: vals negatief), maar 99.98% van de medicijnen die dit stadium overleeft, blijkt later niet goed genoeg voor de markt (vals positief). Bij elke volgende stap neemt de relevantie toe, maar zelfs tijdens tijdens de laatste, geldverslindende studies in grote groepen patiënten moet nog 80% van de medicijnen worden afgekeurd. Al die voorgaande testen bleken dus niet relevant genoeg in 4 van de 5 gevallen. Zucht. Al met al kost het tegenwoordig gemiddeld 1,2 miljard dollar en 15 jaar om een nieuw medicijn te ontwikkelen. Kan dit beter? Vast wel, maar industrie en overheid weten op dit moment niet goed hoe. 

Volgende keer meer over significantie.

 

 

En toen was er licht (4)

Ik ga jullie nog een keer vervelen met mijn nieuwe Xeccon S14 lampje. Allereerst twee filmpjes waaruit duidelijk wordt waarvoor ik het lampje heb aangeschaft.

Zonder hoofdlamp...

 

 

...en met.

Vervolgens was ik wel nieuwsgierig naar de lichtintensiteit van de bundel. Dus pak ik mijn spiegelreflex met spotmeter en laat Magic Bullet de garagedeur beschijnen van ruim 2m afstand en meet ik de belichtingstijd. Dit geeft geen lux of lumen, maar relatieve verschillen in lichtintensiteit van de reflectie op het beschenen oppervlak, precies hoe ik de omgeving zie als ik rond rij met deze lampjes:

BundM IQ Speed lo: 100%
BundM IQ Speed hi: 400%
2x BundM IQ Speed hi: 400%, dus geen hogere intensiteit, maar wel 400% over een veel breder deel van de bundel
Xeccon S14 lo: 400%, dit komt goed overeen met de perceptie van het oog, ik had zelf al de indruk dat deze stand overeen kwam met hi op de BundM.
Xeccon S14 hi: 1600%

Als je dan weet dat de typische fietslampjes-LEDs in de body van de Mango Sport nog eens 16x minder licht geven dan de BundM in de low stand, dan is dat een best groot verschil (256x) met de S14...voor de fotografen onder ons: 8 stops dus het verschil tussen nog net doortekend zwart en wit op een ouderwetse foto.

Last but not least: wat ziet een tegenligger eigenlijk? Nou, dit (BundM IQ Speed high):

 Xeccon S14 low

 

Xeccon S14 high

Foto's genomen van ca. 7m afstand, op 1m80 hoogte (beiden 1/100 f5.6 ISO1600).

In de high stand is de S14 onaangenaam fel, zoals verwacht. In de low stand is de intensiteit inderdaad vergelijkbaar met de BundM, maar minder prettig omdat het licht 'harder' is, het is meer een puntbron. Dit komt omdat je rechtsteeeks in de LED kijkt, terwijl die bij de BundM netjes is afgeschermd. Ook valt me op dat mijn kapje niet veel uithaalt. Dit is nog voor verbetering vatbaar, misschien werkt een diffusor beter. Wordt vervolgd. Liefst zou ik ook een dimlicht grootlicht schakelaar op mijn stuur hebben, maar hoe?! Voorlopig ga ik overal met de lamp op low rijden, ook buiten de bebouwde kom.

Soms heb je van die dagen: tegenliggers

eigenlijk heb ik een hekel aan bloggen onder werktijd, maar dit moet ik effe van me afschrijven.

Vandaag zit ik eindelijk weer lekker te toeren, temperatuur omhoog, snelheid omhoog. Zie pendeltests Wim Schermer. Langzaam kruip ik op mijn Supreme achterband weer in de buurt van mijn PR op een Kojak: 29 km/h vs 31km/h. Nog steeds erger ik me aan Runtastic dat maar niet de pieksnelheden wil oppikken. Ik overdenk hoe ik dat inzichtelijk kan maken met een test vs andere Apps, want daar zitten aardige verschillen tussen merk ik.

Zo mijmerend kom ik bij een kruising over een breed fietspad, met stippellijn in het midden. Nu weer even opletten.

Fietsende tegenligger komt me tegemoet, zwabbert een beetje, rijdt nog langzaam van het oversteken maar blijft keurig op eigen baan. Ik denk dat ze me heeft gezien, dus ik toeter niet. Even de kruising scannen, geen verkeer maar wel rustig uitrollen (~28km/h). Terug naar de fietser. Precies op het moment dat we passeren zwenkt die opeens naar links! Ik kan niets meer doen en gelukkig zwenkt ze net op tijd weer terug. Het volgende moment is het alweer voorbij.

Even later, fietspad met dezelfde afmetingen komen er 3 fietsers tegemoet. 1 daarvan is een gehandicapte op 3 wieler, en die fietst naast een 2 wieler, breeduit op het pad. Deze passeer ik vaker en ik weet dat hij keurig opzij gaat. De derde fietser gaat voorop. Helaas gaat die voorste fietser zich ermee bemoeien. Deze gaat breeduit op het pad fietsen en gebaren dat ik langzamer moet...hierdoor ziet de gehandicapte mij niet meer en moet ik flink remmen en uitwijken om alles goed te laten gaan. Nou ja.

Nog geen honder meter verder komt een cross brommer mij tegemoet. Hij ziet me, maar onderschat (bewust?!) de snelheid (35km/h voor mij) waarop we samen op een flauwe bocht afkomen. Uiteraard snijdt hij deze vol over mijn baan, vlak voor mijn neus. dit is de enige situatie waar ik echt kan anticiperen: toeteren dan maar, en een klein beetje inhouden.

In het eerste geval zat iemand te slapen, in het tweede geval gaat iemand zich ergens goedbedoeld maar verkeerd mee bemoeien en in het derde geval had ik denk ik te maken met een opgefokte puber. Geen verwijt naar wie dan ook, maar de vraag voor mij blijft hoe ik beter om kan gaan met dit soort situaties. Nog defensiever rijden?! Nog meer lampen op mijn fiets?

Een kleine nuancering achteraf: Dezelfde avond rijd ik terug en krijg ik een telefoontje van mijn werk. Na de 1e weggedrukt te hebben besluit ik de 2e op te nemen, het is blijkbaar belangrijk. Ik wil naar huis (eten met de kids) en besluit dat ik wel rustig door kan rijden met 1 hand aan het stuur en bellen tegelijk (stom!). Uiteindelijk beland ik diagonaal middenop een kruising van twee fietspaden omdat ik met 1 hand de bocht niet kan nemen. Gelukkig hebben de twee fietsers die langs komen er geen last van, maar het leert mij weer wat bescheidenheid.

En toen was er licht: video's

Eigenlijk is dit een test om video's te uploaden. Maar goed, deze filmpjes geven wel een aardig beeld van mijn nieuwe hoofdlampje. Nu de dooi is ingetreden ga ik weer over Borne fietsen en daar kan ik een paar betere praktijkvoorbeelden filmen.

En toen was er licht: een geweldige hoofdlamp (2)

...en dan gaan we er nu mee naar huis fietsen met mijn nieuwe Xeccon S14 hoofdlamp. jippie!

Wat een licht, de High stand is echt vergelijkbaar met autolicht. De Low stand is gelukkig een stuk milder.  Op High zie ik op onverlichte wegen echt alles. Elke bocht, elke kruising kan ik goed zien, geen verrassingen meer in de vorm van ijsklompen, gladde stukken, gaten of zijwegen die al voorbij zijn. Dit is heerlijk.

Buiten de bebouwde kom zet ik hem op High, binnen Hengelo op Low. Geen negatieve reakties gehad en in reflecties zie ik dat Low ongeveer dezelfde intensiteit geeft als mijn Busch und Mueller IQ Speeds op High. Ik weet niet wat de reakties zouden zijn geweest zonder kapje, en dat ga ik niet proberen ook. Wel weet ik dat mijn zichtbaarheid in het donker weer is toegenomen.

Natuurlijk ben ik niet helemaal tevreden met het provisorisch geknipte en geplakte kapje. De onderkant is wit en schijnt daardoor fel op de kap van Magic Bullet. Ook vouwt het plakkertje makkelijk om. Maar daar ga ik wel wat op vinden. Wordt vervolgd.

Ook weet ik niet hoe lang dit product meegaat, maar ik heb er eigenlijk wel vertrouwen in.

Hieronder wat indrukken, de werkelijkheid is beter. Ik heb ook wat video gemaakt, maar krijg die niet geupload, dus die houden jullie tegoed...

Xeccon S14 High, BundM's High. Let op het felle strooilicht op Magic Bullet. Dit is versterkt door het provisorische kapje op de lamp. De bundel is zichtbaar door wat mist.
.

Xeccon S14 Low, BundM's High.

Xeccon S14 off, BundM's High.

En toen was er licht: een geweldige hoofdlamp (1)

Xeccon S14 Review

Vooral de binnenwegen zijn vaak onverlicht hier in Twente. Goed voor het milieu en tegen lichtvervuiling, maar een tikje onhandig als ik na zonsondergang over 's heren wegen wil doortrappen.

Van het begin af aan heb ik het in het donker moeilijk gevonden om afslagen te vinden met de twee Busch und Mueller IQ Speeds. De reden is dat ze vooral keurig rechtuit schijnen. Zijwegen, vooral linksaf, overzie ik niet goed en bij de apex van een bocht blijf ik liever weg in het donker, want voor ik het weet zit ik naast de weg.

Een hoofdlamp op mijn helm kan dit prima oplossen. De lamp draait dan mee met mijn hoofd en zo kan ik alles goed belichten.

Dus, op zoek naar een LED lamp. Op Internet blijkt dat lampen met de Cree XM-L T6 of U2 LEDs enorm hoge lichtopbrengsten geven bij relatief laag verbruik. Mijn oog valt op goedkope Chinese fietslampen of de nieuwe Fenix BT20 (ook Chinees, maar minder goedkoop). De laatste heeft een doordachte dubbele lichtbundel, met een breed veld dichtbij en een bundel ver weg. Handig, de toppen van de bomen worden niet belicht en tegenliggers niet verblind.

Ik ga voor de Fenix, maar helaas, 1 maand levertijd en een maand later nog steeds 1 maand levertijd bij www.knivesandtools.nl. Dit betekent dat ik de lamp pas zou krijgen als de winter vrijwel voorbij is. Dus dan maar een 'goedkope' Chinees. Op www.miniinthebox.com kan ik voor ca. 60 euro een lamp, batterij en lader kopen, excl shipment kosten. Dit is een Chinese site en ik schrik terug van verhalen over verdwenen verzendingen, invoerrechten en spontaan ontbrandende laders of batterijen (geen CE keur). Toch maar een Nederlandse site. Tot mijn verbazing heeft www.mtb-led.com lampjes met een Cree U2 LED voor een vergelijkbare prijs. Bovendien zijn hun artikelen postief getest op http://www.mountainbike.be/techniek/accessoires/20121022_xeccon-s12-en-spyker-1206

Ik kies de Xeccon S14 1200 lumen. Een compact, waterdicht lampje (55x42mm) met een nette NL, CE gekeurde lader. Er zit een flinke accupack bij, in een schokbestendige neopreen behuizing. Ook de bediening is eenvoudig (drie standjes: Hi, Lo, Strobe en uit). Montage kan op mountain bike stuur of met meegeleverde strap op een helm. Wordt het niets, dan kan ik hem altijd nog goed op mijn boot gebruiken. Hup, bestellen maar. Dat was woensdag avond. Tot mijn verbazing wordt de lamp vandaag al geleverd op mijn werk, dus meteen uitproberen.

In het kort: geweldig!

Alles ziet er zeer verzorgd uit. De lamp is van stevig aluminium, de batterij goed verpakt en de bedrading geeft me meer vertrouwen dan die van de accu van Magic Bullet zelf. Stekkertjes klikken stevig vast en zien er inderdaad spatwaterdicht uit.

Even aanzetten. Dit is verblindend veel licht! Overdag is zelfs de spiegeling in het raam onprettig. Deze lamp kan echt oogschade veroorzaken. Bovendien heeft de lamp een brede, perfect ronde bundel. Dat betekent dat ik 's nachts elke tegenligger verblind. Let op, dit is zelfs strafbaar! Van een stukje tape maak ik daarom een provisorisch kapje. Zie onder het resultaat.

Zij- en bovenaanzicht helm met Xeccon S14. Let op het provisorische kapje en op wegwerken van het snoertje.

Het provisorische kapje van dichtbij. Ook de gele Cree U2 LED is goed te zien.

Het effect van het kapje op de bundel. De bundel is eigenlijk een perfecte kegel, maar is nu naar boven afgekapt.

De lamp heeft een duidelijke hot spot (beeldhoek 19 graden) met daar omheen een grote diffuse bundel (beeldhoek 76 graden).

Het gewicht. Belangrijk voor een hoofdlamp is dat hij niet te zwaar is. De Xeccon S14 weegt 130g op mijn weegschaal en ik merk niet dat hij op mijn hoofd zit. De battery-pack (4x 18650) weegt 282g en zou volgens de Belgische test (op de vrijwel identieke S12) 4 uur mee gaan met groot licht.

Toevoeging 13 Feb 2013. Dit zijn mijn testresultaten voor brandtijd, na enkele laadcycli van de batterij. Op high is de brand tijd half zo lang als gerapporteerd voor de S12:

Brand tijd High @ 20oC (hrs)	2:00
Brand tijd Low @ 20oC (hrs)	5:30
Laad tijd @ 20oC (hrs)	2:00
Afmetingen lamp (LxD mm)	55x42
Gewicht lamp (g)	130
Gewicht batterij (g)	282

Het kapje gebuik ik niet meer omdat het geen effect heeft voor tegenliggers.

Klittenband bevestigen zodat het nooit(?) meer loskomt

Buiten begint de sneeuwstorm, binnen is het lekker warm, ook in de schuur van de buurman. Tijd dus voor wat kleine reparaties. Twee dingen ga ik doen:

1- De accu zit bij de Mango Sport op de achterwielkast. Om de accu thuis op te laden moet er een stekkertje los. Door het telkens los halen begint het snoertje los te raken langs de onderbak. Vastgeplakt met secondenlijm (Sinnerbikes adviseert badkamerkit, maar ik heb geen kit bij de hand). Het stekkertje zet ik vast met een tie wrap op de 'kleerhanger'. Zo is er een trekstop en zal het niet snel meer losraken.

2- Klittenband. Ik wil een plekje voor de brillenkoker van de fietsbril en voor mijn bidon. Eerdere pogingen zijn gestrand op te smalle klittenband die te koud is (te stijf) zodat hij de welving van de bak niet volgt, maar zichzelf weer oprolt. Ook plakte de lijm niet goed in de kou (10oC, alles is relatief...). Inmiddels is ook de klittenband waar ik mijn iPhone opplak losgeraakt. Irritant.

Dit wordt een poging om klittenband zo te bevestigen dat het nooit meer los komt. Daags nadat ik de klittenband heb gekocht, komt Wim Schermer met adviezen over het aanbrengen van klittenband en met (helaas voor deze keer) veel goedkopere klittenband in zijn winkel. Wel is mijn klittenband wat breder (5cm). Daar gaan we.

Benodigdheden:
- klittenband
- schaar
- microvezeldoekje
- wasbenzine
- fohn
- secondenlijm

Eerst knip ik de stukken op maat. Dat bepaal ik door in Magic Bullet te gaan zitten en goed te kijken hoe ik de cockpit wil inrichten. Lekker ruim bemeten zodat het een groot gelijmd oppervlak krijgt en het minder snel los getrokken wordt. Daarna rond ik de hoeken af met de schaar, omdat daar vaak het losraken begint. Vervolgens ontvet ik de bak met een microvezeldoekje met een klein beetje wasbenzine. Even laten uitdampen voor de gezondheid. Dan pak ik de fohn en begin ik de plek van de bak waar de klittenband komt lekker warm en droog te fohnen. Een reep klittenband wordt gefohd tot het soepel is. Aan een uiteinde haal ik een paar cm beschermlaag los en doe een strookje secondenlijm op het kopse eind. Omdat de rest nog beschermd is, is het makkelijk uit mikken waar ik de klittenband wil krijgen. Uiteindje vastdrukken en dan rustig een nieuw stukje vrijmaken. Om de paar cm een stipje secondenlijm, aandrukken, enz. Aan het eind nog even fohnen en rustig nadrukken.

Hierbij het resultaat. Ik ben benieuwd hoe lang dit blijft zitten, maar ik heb goede hoop.

Stukje voor stukje plakken. Hoeken afgerond.

Het eindresultaat.

Brillenkoker...

...bidon...

...en iPhone.

Runtastic app geeft onjuiste snelheden op iPhone 4

Ik blijf me altijd weer verwonderen over wat er allemaal mis kan gaan. Bandenfabrikanten maken banden met de verkeerde maat en makers van een App die toch vooral snelheid moet meten, laten de App een verkeerde snelheid meten. Dit is geen verwijt, maar oprechte verbazing.

Runtastic is best een leuke App om tijdens sporten te GPS tracken. Het werkt op de meeste smart phones, het kan een hoop en ziet er gelikt uit. Ze verkopen inmiddels ook Biketastic etc. Dat zijn variaties op hetzelfde thema, voor als je echt gek bent op gimmics die specifiek bij jouw sport horen.

Hieronder het probleem wat ik heb gerapporteerd bij Runtastic. Ik ben benieuwd wat ze ermee doen. Als ze het niet oplossen zal ik op zoek moeten naar een andere App. Als ze het wel oplossen rijd ik met mijn Marathons in de sneeuw ineens net zo hard als met mijn Kojaks bij 10oC...



Hi

I'm using runtatstic on my iPhone 4. I'm happy with all features, but I'm having the the following problem: the reported actual speed is way too slow while accelerating. Only very slowly the app is approaching the actual speed. I consider it as a really bad problem as it is in the very heart of what the App is all about. Dealbreaker. Stupid me only found it out after buying the app.

I'm using Runtastic for biking in a.o. a velomobile. This goes with speeds up to 50km/h (cruising at 37km/h) and a lot of accelerating and braking in real-life traffic. My bike computer reports usually a 3-10km/h higher speed. Total distance reported by Runtastic and bike computer are identical, ruling out issues with wrong wheel diameter settings on bike computer. On the other hand, Runtastic reports speeds >0km/h while waiting for a traffic light, seemingly compensating the issue. Speed never goes to 0 on time-charts and no spikes to 0 on distance charts, even though I've stopped for traffic lights. Autopause is switched off.

I did some testing to validate the problem in my car. Car speedometer is (by law) always ~5km/h higher than 'true' speed by TomTom road guidance device. Runtastic lags behind ~10km/h on TomTom while accelerating to 80 km/h (on TomTom) and takes 30sec - 1min to report the correct actual speed. It's not the iPhone 4. Crappy App pDashboard reports the correct speeds on my iPhone as compared to TomTom, -/+ 1km/h.

Could you please check this out?

Door de sneeuw - lage kwaliteit foto's

Op de heenweg vanmorgen via Borne. Mijn nieuwsgierigheid heeft het gewonnen van de voorzichtigheid. Rustig aan gedaan en genoten van een mooie rit door het witte twentse landschap. Wel zwaar door de sneeuw, niet alle wegen zijn geveegd, hier en daar is de sneeuw van de hoofdrijbaan, hop, op het fietspad geveegd.

De Marathon Supreme geeft dan wel meer grip dan een Kojak, het bleef op sommige plekken zwabberen.

Omdat niet alles geveegd was leek het me niet zo'n goed idee om terug dezelfde route in het donker te nemen. Dan zie je geen verschil tussen pad en greppel...terug dus door Hengelo en me aanpassen aan andere weggebruikers.

Excuses voor de povere kwaliteit van de iPhone. Toch maar een echt cameraatje meenemen voortaan.

Door de sneeuw

Gister door de sneeuw gereden (vandaag helaas niet). Prachtige landschappen, maar natuurlijk weereens vergeten foto's te maken. Op weg naar Borne lag er een aangereden ree dood op de weg. Treurig gezicht. Er stond een vuilniswagen bij...oorzaak van de aanrijding, vermoed ik, want ik kan me niet voorstellen dat hij zo bij het huisvuil gaat?! Ik weet niet of het lukt, maar je moet geen ree met je velomobiel aanrijden...

De route via Borne is minder goed schoon dan door Hengelo. Hengelo is dus een goed alternatief bij zware sneeuwval, maar was gister niet nodig. Heen moest ik rustig aan doen, ook al is de Supreme traag, ik was blij dat hij erop zit ivm grip. Geen moment problemen gehad, maar die ook niet opgezocht.

Terug kon ik lekker doortrappen, alles was schoon. Gemiddelde 26.57km/h, max 40.93km/h. Een stuk trager (15%) dan mijn PR van afgelopen vrijdag. Genoeg redenen:
1- De kou
2- Ik rij niet elke dag een PR
3- de Supremes zijn trager dan de Kojaks.

Misschien (gevoel), moeten de Supremes toch een beetje worden ingereden, ik had het idee dat het naar het eind vd tweede rit wat makkelijker ging, maar ja dat is altijd een snel stuk.

's Avonds een Abraham gemaakt met de buurt en dan blijkt dat veel mensen me al hebben gezien. De feedback is dat ik (buiten de stad althans) goed zichtbaar ben in het donker vanuit de auto, zowel voor als achter. Men heeft wel moeite in te schatten wat het is als ze achterop komen: een snel bewegende rode vlek is het enige wat ze zien.

(Winter) banden voor de Mango (4)

Marathon Supreme is teleurstelling in uitroltest

Vandaag de uitroltest met de 20x1.60 Schwalbe Marathon Supreme 2012/2013 als achterband gedaan . De druk is 5 bar. Overige condities: Licht bewolkt, 0 oC, 1015mBar, 2Bft Oost (in de rug).  Wegdek licht vochtig, deels droog.

Op basis van de pendeltests van Wim Schermer zijn de verwachtingen hoog, maar Rots op Drie Wielen is minder positief over de Supreme. Wim heeft een 26x2.00 getest. Rots een 28x1.60 achter + 2x 20x1.60 voor.

Eerst weer de Kojak bij 5 bar als referentie. Vandaag was geen snelle dag: met de Kojak haal ik nog geen 700m. Misschien omdat het zo koud is? Niet omdat de Kojak een beetje lek blijkt (vanmorgen moet ik er weer iets bijpompen), want na 3x uitrollen was hij nog steeds 5 bar.

Daarna de Supreme erop gezet. Het is een stugge, brede band die met wat moeite om de velg heen komt. Ook de brede SV7 binnenband helpt niet mee. Dat ging met de Durano wel wat makkelijker. Daarna het viaduct af, weer met een afzet 4-6km/h. Hieronder de tabel met resultaten.

Achter (25mm)	Biba	Druk (bar)	Afstand (%)	Snelheid (%)
Kojak	SV6	5	100%	100%
Kojak	SV6	4	98%	99%
Kojak	SV6	3	96%	98%
Marathon Supreme	SV7	5	90%	92%

Alle getallen op basis van 3-4 metingen. Alle percentages tov Kojak bij 5Bar, diezelfde dag gemeten. Meetfout binnen 1 dag: RSD ~1%. Meetfout tussen dagen (Kojak 5Bar): RSD 3-4%. Alle verschillen zijn statistisch significant.

De Supreme behaalt een krappe 90% uitrolafstand en 92% snelheid tov Kojak 5 bar, nog slechter dan de Kojak bij 3 bar (onder de adviesdruk). Dit zijn duidelijk andere resultaten dan de pendeltest van Wim Schermer. Het bevestigt de indruk die Rots op Drie Wielen had. Ook bevestigt de meting mijn eigen indruk: terug naar huis op de Supreme is het opeens hard werken geworden om boven de 30km/h uit te komen, daar waar ik gisteravond nog 35-38km/u ging. De lol gaat er wel een beetje af, zo zwaar gaat het.

Een hogere druk helpt niet, vrees ik, de Supreme schijnt er niet veel beter van te worden, en 5 bar is meer dan genoeg achterop de Mango.

Het is dat het komende week gaat sneeuwen en dat de Kojak nogal versleten is, maar anders had ik de Supreme er weer af gehaald. Nu krijgt hij nog een kans. Misschien verbetert de rolweerstand nog wat na inrijden...blijft de vraag waarom deze grote tegenvaller, waarover meer in een volgend blog.

De conclusie, beste Mango-rijders: een 20 inch Schwalbe Marathon Supreme 2012/2013 is nog steeds een slome band. Prima grip (heel belangrijk) en goede antilek zeggen ze bij Schwalbe, maar koop hem niet als je hard wilt gaan.

Ik ben een illusie armer en ruim 40 euro lichter. Op zoek naar een alternatief, misschien de Big Apple?!

Alweer een ritrecord

Tsja, als je net een velomobiel hebt, dan wil er weleens een persoonlijk recordje sneuvelen, vanavond op de terugweg:

Gemiddelde snelheid: 31,26 km/h
Maximum snelheid: 43,33 km/h

Magic Bullet snorde tevreden naar huis.

Gemeten met de GPS, de fietscomputer geeft hogere maximum snelheden aan, maar daar zit ik niet de hele tijd naar te kijken. 48km/h heb ik gezien. Ik zit me nog steeds af te vragen waar dat verschil van komt, maar het is de GPS die in ieder geval te traag reageert. Afgelegde afstanden komen wel overeen...

Ook typisch: vanmorgen was ik niet vooruit te branden (25km/h gemiddeld). De Kojak achter bleek zacht te zijn en ik had ook niet veel zin op de vrijdagochtend. Ventiel niet goed vast gedraaid na mijn testjes? Hoe dan ook, bij aankomst op mijn werk even flink opgepompt, en hops, dan rijd je een stuk harder naar huis. Ik ben benieuwd hoe hard hij is, er zit geen manometer op het pompje in Magic Bullet.

Nog een bandentest gevonden

Joepie. Via de reakties op ligfiets.net toch nog een derde bandentest gevonden, van Test Kees:

Fietsersbond.nl

Het lijkt erop dat hier redelijk wat banden bij zitten die relevant zijn voor de Mango. Ook de druk waarbij getest is (4bar), is in ieder geval prettig als achterbanddruk. Ook deze test gaan we in de "meta-analyse" stoppen.

Gelinked op ligfiets.net

Vandaag de 1e reaktie op mijn blog gekregen van Paul Mooi Geel Is Niet Lelijk. Daaruit bleek dat er een link naar mijn blog is geplaatst op ligfiets.net. Gauw even kijken. Mijn bandentest is opgemerkt en dat levert meteen een enorme piek in de blog-statistieken op. Leuk, maar echt spannende resultaten heb ik nog niet te melden. Dus nu schept het opeens verplichtingen om door te gaan met de tests. :-) Ik beloof niets over de tijdslijnen, maar zelf ben ik in ieder geval heel nieuwsgierig naar hoe de Supreme het zal doen.

Plaatjes: De standaard routes & uitroltests

Met wat ICT gepruts lukt het me eindelijk om Google maps plaatjes op mijn blog te krijgen (en alle andere plaatjes die ik op mijn scherm kan toveren. Dus nu kan eindelijk ik mijn gereden routes delen:

Voorkeursroute om Hengelo heen. Weinig verkeer, 1 stoplicht, 19km.

Kortste route door Hengelo heen. Veel verkeer, 10+ stoplichten, 16.5km en veel stress.

Ook kan ik nu een grafiekje laten zien van de uitroltests van de verschillende drukken in de Kojak achterband van gisteren.

(Winter) banden voor de Mango (3)

Vervolg Achterband
Voordat de Marathon Supreme en de Kojak met elkaar vergeleken kunnen worden, moet ik een helling vinden waar ik vanaf kan rollen voor een uitrolproef. Ik wil een recht stuk weg, berg af en niet te ver bij huis vandaan. Ik kies het viaduct van de Deldensestraat van Borne naar Delden over de A35/A1. Helaas loopt dit in zuidwestelijke richting, pal tegen de overheersende windrichting, maar het is een bosrijk gebied, dus ik denk dat het met de wind wel meevalt.

Om de uitrolproef te valideren, ga ik op twee verschillende dagen meten: 01 en 06 jan.
Op beide dagen zijn de weersomstandigheden redelijk gelijk: droog, maar een vochtig wegdek, 7-9 oC. Op 01 jan is de luchtdruk iets lager (1004 vs 1025mBar) en de westelijke wind iets harder (3Bft vs 2Bft).

Op 01 Jan test ik de Kojak met 5Bar en 3Bar. Op 06 Jan met 4Bar en 5Bar. De Durano's voor hebben beiden 8.5Bar op beide dagen. Magic Bullet en mezelf probeer ik beide dagen zoveel mogelijk hetzelfde te houden. De schuimkap gaat erop en ik probeer kleding en gewicht zo veel mogelijk hetzelfde te houden. Ik start vanuit stilstand en zet af met 1 hele slag in het laagste verzet tot minder dan 6km/h.
Ik meet met mijn fietscomputer (Cateye Enduro 8) de afstand vanaf een vast startpunt op het viaduct. Ook meet ik de topsnelheid met de Cateye. Dit is nauwkeuriger dan met de GPS, die met nogal een vertraging de snelheid meet. Op 06 jan meet ik met een meetlint de verschillen in afstand na. Dit is preciezer dan de 10m nauwkeurigheid van de Cateye, maar het blijkt geen effect te hebben op de resultaten. Op 01 jan doe ik 4 metingen per druk, op 06 jan 3 metingen per druk.

Het vaste startpunt op het viaduct

Alle metingen (afstand en topsnelheid) blijken een standaarddeviatie van minder dan 1% te hebben. Verbazingwekkend klein. Dit is inclusief passerende auto's en uitwijkingen voor fietsers. Gezien de kleine afwijkingen binnen 1 meetserie, rapporteer ik alleen de gemiddeldes. Er ontstaat een mooie trend: 1 bar lagere druk geeft me 2% minder uitrolafstand en 1% minder topsnelheid. Te mooi om waar te zijn: E=mv2?!

 

Uitroltest resultaten bij verschillende druk in de Kojak achterband

 

 

Kojak		Top	01-jan-13	06-jan-13
Druk (bar)	Afstand (%)	Snelheid (%)	Afstand (m)	Afstand (m)	Verschil	Verschil (%)
5	100%	100%	703	737	34	5%
4	98%	99%		720
3	96%	98%	675

Echter, de verschillen in uitrolafstand tussen de dagen zijn groter dan op 1 dag: 5% ipv minder dan 1% op 1 dag. Als gevolg kom ik op 06 jan met 4Bar verder (720m) dan op 01 jan met 5Bar (703m)...Geen idee van de oorzaak, misschien toch de hardere tegenwind op 01 jan?

Hoe dan ook, dit betekent dat ik telkens een 'gouden standaard' moet testen op een testdag. Voorlopig is dat dus de Kojak bij 5Bar en de Durano's bij 8.5Bar. De Marathon Supreme is inmiddels binnen en ligt klaar voor een meetserie.

(Winter) banden voor de Mango (2)

Het valt tegen wat er beschikbaar is aan bandentestinformatie voor de Mango (zie vorige blog), dus ik zal zelf aan de slag moeten.

Achter band
De fiets.nl test heeft geen banden getest die als achterband relevant zijn. Achter is het gebruikelijk om een wat dikkere band te nemen die bij een wat lagere druk (Wim Schermer adviseert 4 Bar, en ik kan bevestigen dat 4.5 Bar echt de max is) meer grip heeft met voldoende lage rolweerstand. Helaas voor mij test Wim Schermer (Quest rijder) dit soort banden bij deze druk alleen met 26". Daar hebben dus alleen Quest en Strada rijders wat aan.

De toppers Super Moto en de Furious Fred vallen om die reden al af: niet beschikbaar in 20". Voor mij bovendien niet interessant omdat ze geen antilekbescherming hebben. Niet praktisch voor dagelijks gebruik.

De negatieve verrassing: Mijn Kojak komt niet best uit de pendeltest. Alleen de Marathon Plus is nog iets minder, bij (te) hoge druk van 5 Bar althans. Want bij 4 Bar maakt het nauwelijks uit en bij 3 Bar presteert de Marathon Plus zelfs beter! Als comfortabele (lage druk) achterband zonder compromis op lekbestendigheid (6 op een schaal van 6 bij Schwalbe) of slijtage is de Marathon Plus eigenlijk een hele redelijke keus.

De positieve verrassing is de Marathon Supreme. De lage rolweerstand gemeten door Wim wordt volgens Schwalbe (voor wat dat waard is) gecombineerd met goede lekbestendigheid (5 uit 6) en een uitstekende grip (6 uit 6). Deze band lijkt daarmee op alle fronten beter dan de Kojak. Dit is opvallend omdat de Supreme de reputatie heeft een slome band te zijn, maar het nieuwe ontwerp oogt wel heel anders, dus wie weet.

Ik bestel een Marathon Supreme en ik let erop dat ik wel de nieuwe versie krijg. Helaas wel duur, ruim 40 euro. Ook check ik bij Sinnerbikes of de Supreme en de Kojak voor geplaatst kunnen worden, want 1 van beiden zal reserveband moeten worden. Dat is mogelijk op de Mango.

De vraag is natuurlijk of de 26" pendeltests zich vertalen naar 20" in de dagelijkse praktijk. Er valt vanalles af te dingen op de testcondities (zie de blog van Wim) en op deze vertaalslag, maar zelf denk ik dat de trend wel OK is. Gezien de beperkte beschikbaarheid van testgegevens, ga ik zelf uitroltests uitvoeren.

(Winter) banden voor de Mango (1)

Op dit moment rijd ik op op de volgende banden: Schwalbe Kojak achter en Schwalbe Durano's voor. Twee incidenten hebben mij doen besluiten om naar alternatieven om te kijken:
1- ik ben lek gereden met een Durano; hij is versleten, dus ik moet wel kijken naar een nieuwe band. Nu zit de nieuwe reserve Durano erop.
2- met een dun laagje sneeuw stond ik opeens overdwars op de parkeerplaats. Zowel de Durano als de Kojak worden door Sinnerbikes als zomerbanden verkocht. Als winterbanden met meer grip adviseren ze Vredestein Perfect Moiree's en Schwalbe Marathon Plus achter, alhoewel sommige medewerkers alle seizoenen met Durano's voor rijden.

Waar zou de perfecte (winter)band aan moeten voldoen? Voor mij is dit de volgorde:
1- Goede grip onder alle weersomstandigheden. Safety first.
2- Goede antilek bescherming. Ik fiets er dagelijks mee naar mijn werk en ik wil geen gezeur onderweg.
2- Lage rolweerstand. De lol van een velomobiel is natuurlijk om hard te gaan...
4- Comfort. Inmiddels heb ik gemerkt dat vooral de Kojak achter niet op te hoge druk moet. Max 4-5bar, anders stuiter ik uit Magic Bullet als ik over een klinkerweggetje ga. Een achterband die bij lage druk goed presteert is dus fijner en veiliger.
5- Prijs/duurzaamheid. Ik vind het niet erg een wat duurdere band te rijden, als hij maar goed presteert, en liefst wat langer mee gaat.

Met dit in gedachten overleg ik met Sinnerbikes.

...en dan blijkt dat er eigenlijk nog een criterium is: goede pasvorm. Ik had er nog nooit van gehoord, maar blijkbaar bestaat het dat banden niet altijd goed passen. Op dit moment schijnen de Perfect Moiree's daar last van te hebben. Ik zie mezelf al prutsen in de stromende regen in het donker omdat Vredestein niet in staat is de juiste maat te maken. Die vallen dus af.

Ook de Marathon Plus blijkt niet ideaal. Wel perfect antilek, maar een beroerde rolweerstand. Dus gaan we verder zoeken naar de ideale (winter)band.

Tijd om eens te gaan kijken op Internet, bijv (kent iemand nog andere recent fietsbandentests op Internet?):

De samenvatting van de rolweerstandtests van Wim Schermer

En de fietsbandentest van fiets.nl

In een volgende blog ga ik kijken wat deze tests betekenen voor de Mango.

Nieuw ritrecord!

De strategie door om Hengelo heen te rijden, ipv er dwars doorheen, lijkt te gaan werken. Vandaag heb ik een nieuw ritrecord gevestigd, op de terugweg, in het donker, zonder dat ik de weg kende, de buik nog vol oliebollen en champagne en na twee weken niet gefietst te hebben. Dat belooft wat.

Gem. Snelheid: 30.23 km/h
Max. Snelheid: 43.83 km/h

Een mooie start van het nieuwe jaar, deze eerste werkdag.

Eerste Ritstatistieken: Q4/2012

Zoals beloofd hierbij de eerste ritstatistieken, van het laatste kwartaal van 2012.

Van 18 okt t/m 26 nov ben ik 8x met de bukfiets (Batavus Stabilo, met 7-naafsversnelling, ca. 25kg incl kinderzitje) naar mijn werk gereden, 16.5km per keer. Alle data met mijn GPS track op mijn iPhone 4 (app: Runtastic), alle gegevens gemiddeld over 16 ritten:

gem. snelheid per rit: 21 km/h
max. snelheid per rit: 29 km/h


Van 03 dec t/m 12 dec ben ik 5x met spierpijn (zie mijn ontgroeningsrit van Groningen naar Delden) in Magic Bullet (28kg, 2x 10 derailleur) van of naar mijn werk gegaan. Met spierpijn ben ik gemiddeld 12% sneller, alle gegevens gemiddeld over 10 ritten:

gem. snelheid per rit: 23 km/h (112%)
max. snelheid per rit: 37 km/h (126%)


Van 13 dec t/m 21 dec ben ik 6x zonder spierpijn in Magic Bullet naar mijn werk gegaan. Zonder spierpijn en met verbeterde ademhalingstechniek ben ik gemiddeld 24% sneller. Maximum snelheid zelfs 34%, alle gegevens gemiddeld over 12 ritten:

gem. snelheid per rit: 26 km/h (124%)
max. snelheid per rit: 40 km/h (134%)


De trend is positief, en ook de fietsfrequentie is flink toegenomen. Het gemiddelde snelheidsverschil valt nog wat tegen. Over de spierpijn zullen we het maar niet hebben. Maar er zijn nog wat andere redenen te geven:
1- Door Hengelo heb ik 10+ stoplichten. Voordat ik Hengelo in reed was de gemiddelde snelheid de laatste dagen voor kerst 30+ km/h. Echter, voor elk stoplicht dat ik stond te wachten zag ik het gemiddelde dramatisch afnemen. Als je harder fietst, sta je relatief langer te wachten voor het stoplicht en dat drukt het gemiddelde.
2- Door de stad vind ik eigenlijk meer dan 35 km/h onverantwoord.

Om deze twee redenen en om irritatie van medeweggebruikers te voorkomen, heb ik besloten om in het nieuwe jaar alleen nog om Hengelo heen te fietsen (19.5km).

3- Op mijn bukfiets ga ik als een echte diesel. Ik heb een strak ademhalingsritme en een vaste versnelling. Dat vertaalt zich naar een heel strakke gemiddelde snelheid: slechts 1km/h standaard deviatie. Met Magic Bullet heb ik dat ritme nog niet. Niet alleen mijn ademhaling, maar ook het ideale trapritme heb ik nog niet gevonden. Vaak probeer ik harder te gaan en kan ik daarna het ritme niet meer vasthouden.

Een mooie doelstelling voor het nieuwe jaar: het juiste ritme vinden.

What's in a name

Gelukkig nieuwjaar! Veel velomobielplezier gewenst!

Een kleine achtergrond van de naam Magic Bullet voor mijn Mango velomobiel. Ze is vernoemd naar het Magic Bullet principe van Dr Paul Ehrlich (1854-1915), Nobelprijswinnaar, en onder meer grondlegger van de immunologie en pionier op het gebied van chemotherapie.

http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Ehrlich

Zijn Magic Bullet is het ideale medicijn dat zelf zijn weg in het lichaam weet te vinden naar de ziekteverwekker en alleen daar zijn werk doet. Honderd jaar geleden bedacht en pas de laatste tien jaar komen de eerste medicijnen volgens dit principe op de markt. Zo kan bijvoorbeeld kanker worden bestreden met minder bijwerkingen. Een man met visie, die Ehrlich.

Zelf werk ik ook al een tijd in dit veld en daarom is mijn velomobiel een klein eerbetoon aan Paul Ehrlich.

In 1940 is er een Hollywood film gemaakt over het Magic Bullet concept en op Internet heb ik dit oude affiche gevonden. Hoe nerdy?!